Piaseczno ma bogatą historię. Poznajmy ją.

 

Początek miasta:

Pierwsze wzmianki o Piasecznie jako wsi pochodzą z XIII wieku, jest to jedno z najstarszych miast na Mazowszu. Swoją nazwę zawdzięcza położeniu na piaszczystych glebach nad brzegiem rzeki Ezerka, która w tym czasie nazywała się Ezernaya. W średniowieczu była to wieś książęca położona przy drodze między Warszawą a Czerskiem.

 

 

Piaseczno, własność książąt mazowieckich:

W 1421 r. Piaseczno było dużym majątkiem książęcym. Wola Piasecka była jego częścią.

 

5 listopada 1429 r., ze względu na swoje strategiczne położenie, Piaseczno otrzymało prawa miejskie na prawie chełmińskim od księcia Janusza I Wyszogrudzkiego, Cechanowskiego, Zakrochimskiego, Czerskiego i Warszawy, zwanego Starszym. Miasto lokowane na prawie niemiecko-chełmińskim zobowiązane było wspierać przechodzącego księcia.

 

Wkrótce Piaseczno stało się jednym z ośrodków lokalnego handlu na południu Mazowsza, pośrednicząc w wymianie towarów i usług (handel, rzemiosło). Nastąpiły zmiany w organizacji przestrzennej miasta, którego centralnym punktem był rynek. Od XVI wieku (zwłaszcza od czasów świetności) do 1964 roku było tradycyjnym miejscem targów i jarmarków.

 

W 1458 r. nadano ziemię i przywrócono parafię dzięki staraniom i ofiarom księżnej Anny Olgimuntowicz, wdowy po zmarłym w tym samym roku Bolesławie III. Parafia otrzymała 3 dragi ziemi we wsi Wola Piasecka i 1,5 dragi gruntów komunalnych.

 

W 1459 roku książęta Konrad, Kazimierz, Bolesław, Jan-Anna, synowie, wydali nowy przywilej dla miasta.

 

W 1461 r. zatwierdzono akt nadający prawa miejskie. W tym czasie miasto miało charakter rzemieślniczy i rolniczy.

 

W 1471 r. podczas podziału powiatu książę Konrad III Rudy otrzymał Piaseczno wraz z wsiami Lesznowola i Chiliczki. W tym czasie istniał tu już dwór książęcy, na którym pobierano daniny.

 

W 1497 roku książę Konrad podarował swojej żonie Annie Radziwiłłównie dobra, wśród których znalazło się Piaseczno.

 

23 listopada 1513 r. dynamiczny rozwój rzemiosła i handlu skłonił księżną Annę Radziwiłłowną do nadania miastu Piaseczno prawa odbywania jarmarku w dni powszednie i ustanowienia dnia targowego. Brak daniny zbożowej i opłat targowych oraz niskie czynsze spowodowały napływ ludności do miasta.

 

W 1522 r. zmarła księżna Anna, żona Konrada, a Piaseczno przeszło na jej córkę, również Annę.

 

Kolejne przywileje nadawali miastu królowa Bona, Anna Jagiellonka, Stefan Batory, Jan Kazimierz i Jan III Sobieski.

 

 

 

Piaseczno, własność polskich władców:

W 1526 r. Mazowsze zostało włączone do Królestwa Polskiego (wcześniej od XIV w. było jego lennem). Piaseczno oficjalnie stało się własnością króla. Tutaj siedział królewski urzędnik.

Przywiązanie mieszkańców do książąt mazowieckich, a tym samym dążenie do niepodległości Mazowsza, budziło wstręt do korony. W rzeczywistości miasto zostało przekazane władzom koronnym dopiero w 1537 roku, a księżna została pozbawiona wszelkich praw spadkowych. W okresie od 1526 do 1795 (III rozbiór Polski) Piaseczno było własnością królewską.

 

W 1537 r. miasto przeszło na własność cara i od tego czasu funkcjonowało jako starostwo podmiejskie.

 

1537 Rozwój browarnictwa i gorzelnictwa (III miejsce na Mazowszu).

 

W 1545 roku Piaseczno zostało włączone do dóbr królowej Bony, a następnie przeszło w ręce jej córki, księżnej Anny. Tu, w dobrach w Chiliczkowie, mieszkała Anna Jagiellonka, siostra króla Zygmunta Augusta, późniejsza żona króla Stefana Batorego.

 

W 1545 roku z rozkazu królowej Bony rozmierzono mieszczanom ogrody, które zajmowały część gruntów należących do dworu królewskiego. Następnie przeszedł w ręce swojej córki, księżnej Anny. Tu, w dobrach w Chiliczkowie, mieszkała Anna Jagiellonka, siostra króla Zygmunta Augusta, późniejsza żona króla Stefana Batorego.

 

W 1554 r. mieszczanie na mocy królewskiego nadania otrzymali grunty pod ogrody poza obszarami miejskimi. Rozkwit Piaseczna przypadł na drugą połowę XVI wieku, było wówczas około 200 domów i około 1200 mieszkańców. Warzenie i gorzelnictwo piwa doczekało się szczególnego rozwoju. W 1565 r. na parceli królewskiej znajdowało się 37 ogrodów.

 

W latach 1572-1574. Księżna Anna Jagiellonka odwiedziła majątek starostowski.

 

W 1578 r. Stefan Batory zatwierdził prawo mieszczan do posiadania ogrodów.

 

W 1580 r. jedyny istniejący przed rozbiorami cech szewców otrzymał od Stefana Batorego przywilej królewski, potwierdzony później przez kolejnych władców Polski.

 

W 1584 r. Piaseczno stało się własnością królowej Anny Jagiellonki. Majątek mazowiecki, w tym Piaseczno, otrzymał dożywotnio.

 

Na przełomie XVI i XVII wieku miasto było niszczone przez liczne pożary i straciło na znaczeniu. Cykl rozwoju zapoczątkowany w czasach Janusza I zakończył się najazdem szwedzkim w połowie XVII wieku.

 

1619 - 1620 Jan Raciborski - właściciel wsi Zgorzała ufundował nowy szpital. W rzeczywistości zaczęła działać dopiero po 1630 roku.

 

W 1649 r. Jan Kazimierz nadał miastu prawo odbywania jarmarków. Potwierdził to dekretem z 21 lutego 1662.

 

1659 najazd szwedzki. Wojna szczególnie dotknęła okolice Warszawy. Piaseczno i ​​okoliczne wsie zaopatrywały wojska szwedzkie. Nastąpił kryzys gospodarczy pogłębiony przez wojnę. Miasto było puste.

 

W 1670 r. Michał Koribut Wiśniewiecki potwierdził prawa nadane przez Jana Kazimierza.

 

W 1677 r. Jan III Sobieski potwierdził nadania i założył trzy kolejne jarmarki.

 

W 1726 r. August II nadał miastu przywilej potwierdzający dotychczasowe prawa miejskie i rozszerzający kompetencje gminy. Przywilej miał charakter ochronny dla mieszczan. Piaseczno posiadało prawo magdeburskie, które rozszerzyło uprawnienia rady miejskiej. Gmina mogła pobierać opłaty za kostkę brukową i opłaty targowe pobierane wcześniej przez wójta.

 

1730 Wielki pożar strawił miasto. Spłonął, w tym archiwum miejskie wraz z ratuszem.

 

1736 Budowa rezydencji królewskiej i przebudowa kościoła wg projektów K.F. Popelmana. Inicjatorem inwestycji był starosta Józef Aleksander Sułkowski. Faworyt i minister króla Augusta II Mocnego.

 

1740 Obywatele otrzymali przywilej nadany przez Augusta III. Stworzył ramy organizacyjne i polityczne dla miasta. Obywatele otrzymali prawo handlu wszystkimi towarami oraz władzę nad pustymi terenami (siedliskami). Szpital został przekazany gminie.

 

Pierwsza połowa XVIII wieku. Miasto wróciło do świetności. Naczelnikiem Piaseczna był wówczas minister Aleksander Józef Sułkowski, który wybudował w mieście rezydencję królewską. Została ona bezpowrotnie zniszczona w czasie powstania kościuszkowskiego.

 

W 1777 r. w rezydencji królewskiej w Chiliczkach zatrzymał się poseł turecki. Był to Numan Bej, ostatni wysłannik portu osmańskiego do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

 

1790 Przedstawiciele władz miejskich z Piaseczna podpisali w Warszawie tj. akt zjednoczenia miast królewskich. Wzrosła aktywność polityczna burżuazji.

 

1792 Piaseczno dekretem królewskim miało przeprowadzić reformę władz miejskich zgodnie z zaleceniami Komisji Dobrego Porządku.

 

1793 Drugi rozbiór Polski.

 

1794 powstanie kościuszkowskie.

 

W dniach 9 i 10 lipca 1794 roku rozegrała się największa bitwa w dziejach gminy – bitwa pod Golkuwą koło Piaseczna. Stroną polską dowodził gen. Józef Zaionczek, a rosyjską gen. Fersen. Straty wyniosły 180 zabitych, 136 rannych i około 100 zaginionych. Miasto zostało spalone, ocalał jedynie kościół i domy znajdujące się w Zastawie (za dwoma dużymi stawami w centrum miasta, dzięki czemu pożary nie rozprzestrzeniły się na południową część Piaseczna). W mieście stacjonowała część Kozaków Armii Suworowa, stacjonująca w cerkwi.

 

 

Ratusz w Piasecznie:

O dawnej świetności miasta i jego tradycjach świadczy znajdujący się na rynku ratusz. Pierwotny ratusz – siedziba władz miejskich i miejsce zachowania przywilejów – spłonął w 1655 r. Kolejny spłonął w 1730 r. Spłonęły wtedy wszystkie dokumenty przechowywane w archiwum miejskim. Wśród dokumentów spłonął przywilej królewski Augusta II Mocnego, wydany w 1726 roku. Akt ten został przywrócony przez mieszczan w formie wyciągu z Metryki Koronnej 31 stycznia 1733 roku.

 

Mieszczanie przebudowali ratusz w połowie XVIII wieku. Dwukondygnacyjny budynek stał na kwadratowym fundamencie pośrodku rynku. Drewniany ratusz spłonął podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. Po 1815 r. władze rosyjskie przystąpiły do ​​odbudowy polskich miast, nakazując budowę murowanych ratuszów w szeregu zabudowy mieszkalnej usytuowanej przy rynku. Projekt rezydencji władz miejskich w Piasecznie opracował budowniczy gubernialny Hilary Szpiłowski.

 

Obecny budynek wzniesiono w stylu klasycystycznym w latach 1823-1824. Niezwykłym elementem wyróżniającym ratusz w Piaseczku spośród innych tego typu budowli na Mazowszu jest półksiężyc, który zamontowano na szczycie wieży jeszcze przed I wojną światową. Poświęcona jest pobytowi tureckiego wysłannika Numana Beji w 1777 roku.

 

 

Piaseczno pod panowaniem pruskim i rosyjskim:

1795 Trzeci rozbiór Polski. Po trzecim rozbiorze Polski Piaseczno znalazło się w granicach zaboru pruskiego na obszarze tzw. Prusy Południowe.

 

W latach 1801 - 1806. przeprowadzono kampanię kolonizacyjną na terenach podmiejskich należących do byłego naczelnika Piasekskiego. Koloniści pochodzili z Księstwa Wirtembergii i Księstwa Palatynatu. Utworzono dla nich majątki: Alt i Neu-Ilvesheim (Stara i Nova Ivicna), Ludwigsburg (Jusefoslav) i Schwenningen (Sviniary, od 1820 r. Orenzhno). Ludność żydowska, której do tej pory nie wolno było się osiedlać, zaczęła napływać do miasta.

Okres pruski (zabór pruski) nie trwał w Piasecznie długo, zaledwie 11 lat.

 

W 1806 r. miasto zostało zajęte przez wojska napoleońskie. W latach 1806/1807. W Piasecznie stacjonowała kawaleria francuska.

 

W latach 1807-1815 Piaseczno było częścią Księstwa Warszawskiego.

 

W latach 1808–1811 W mieście stacjonował 1 Pułk Strzelców Polskich.

 

W 1813 r. Piaseczno zostało zajęte przez wojska rosyjskie, które pozostały tam do 1915 r.

 

1815 Powstanie Królestwa Polskiego na podstawie decyzji Kongresu Wiedeńskiego i włączenie do mieszanina Imperium Rosyjskim. W jego skład wchodziło Piaseczno, które wówczas znajdowało się w powiecie warszawskim (później okręg), w województwie mazowieckim (później w województwie warszawskim). Było to miasto rządowe (narodowe).

 

W 1820 r. w Piasecznie mieszkało 893 mieszkańców pochodzenia polskiego i 171 Żydów. Żydom zakazano osiedlania się i posiadania domów w Piasecznie do 1795 r. W Piasecznie było 101 domów, ale tylko 9 murowanych, gdyż ludzie woleli mieszkać w szałasach i ziemiankach.

 

W 1825 r. wybudowano drogę z Warszawy na Wzgórze Kalwarii i Warkę. Droga przebiegała przez miasto Piaseczno, co doprowadziło do znacznego wzrostu pozycji miasta. Wkrótce uruchomiono kolejkę wąskotorową, łączącą Piaseczno z Warszawą. Był to czynnik, który przyczynił się do rozwoju ówczesnej wsi. W 1898 r. linie zaczęły przechodzić przez Służew i Wilanów, aw 1899 r. do Guru-Kalwarii.

Przed wybuchem I wojny światowej Piaseczno przeżywało okres ożywienia gospodarczego.

 

1863 Początek powstania styczniowego. Walki toczyły się w pobliskich lasach chojnowskich, które służyły jako schronienie dla powstańców. Wielu mieszkańców było represjonowanych. Zginęło 12 powstańców, ich grób znajduje się na cmentarzu parafialnym.

 

1869 Za czynny udział w powstaniu styczniowym władze carskie pozbawiły w 1869 r. Piaseczno wszelkich przywilejów, w tym praw miejskich. Na mocy tego samego dekretu królewskiego z 1869 r. w połowie 1870 r. prawa miejskie utraciło również 25 innych miast województwa warszawskiego, stając się osadami miejskimi.

W mieście powstała gmina żydowska.

 

W 1891 r. Cecylia Plater-Ziberkuvna założyła w Piasecznie wiejską szkołę dla dziewcząt.

 

W 1897 r. według spisu w Piasecznie mieszkało 2760 mieszkańców. Katolicy mieli niewielką przewagę (41,5%) nad ludnością żydowską (40%). W Piasecznie było stosunkowo wielu protestantów (17,9%), którzy w części byli potomkami kolonistów niemieckich.

 

1898 Budowa kolejki wąskotorowej Warszawa – Służew – Ezerna – Piaseczno.

 

1899 Budowa linii Warszawa – Piaseczno – Góra Kalwaria. Połączenia komunikacyjne przyczyniły się do rozwoju miasta.

 

1903 Powstaje Ochotnicza Straż Pożarna.

 

W 1913 r. Piaseczno liczyło 4395 mieszkańców. W tym okresie Piaseczno można zaliczyć do miast z dobrą infrastrukturą komunikacyjną. Miało to duże znaczenie dla rzemiosła i handlu, które dzięki temu mogły się intensywnie rozwijać. Stopniowo miasto Piaseczno stało się centrum okolicznych osad.

 

1914 Rozpoczyna się I wojna światowa. Piaseczno i ​​okolice stały się areną walk niemiecko-rosyjskich. Miasto było puste.

 

Wrzesień i październik 1914 r. Piaseczno i ​​okolice stały się areną zaciekłych walk Niemców i Rosjan o Warszawę. Miasto wyludniło się, gdyż większość mieszkańców schroniła się w stolicy. W wyniku walk około 20 domów w rejonie rynku zostało doszczętnie zniszczonych, a kościół uszkodzony.

 

W sierpniu 1915 r. Piaseczno zostało ponownie zajęte przez Niemców.

 

 

Piaseczno w okresie międzywojennym:

1916 Przywrócenie praw miejskich Piasecznie. W tym samym czasie do miasta została włączona wieś Wola Piasecka.

 

maj 1917 r. Odbyło się pierwsze posiedzenie rady miejskiej.

 

1918 Uruchomiono własną elektrownię miejską. W mieście istniały tylko dwa małe przedsiębiorstwa przemysłowe: Zakład Wyrobów Stalowych im. Zbigniewa Kobylańskiego i S-ki, produkujący noże, tasaki i kosy oraz młyn parowy.

 

1918 Odzyskanie niepodległości.

W listopadzie 1918 r. strażacy rozbroili posterunek żandarmerii niemieckiej w Piasecznie i odesłali aresztowanych żołnierzy pociągiem do Warszawy; tak rozpoczął się okres niepodległości po 123 latach zaborów. Już 13 listopada rada miejska wybrała burmistrza, ławników i delegatów sejmiku powiatowego. W tym czasie mieszkało tu 6956 osób, w tym 3956 katolików, 2816 Żydów, 182 ewangelików i 2 prawosławnych. Piaseczno w Polsce było częścią powiatu warszawskiego województwa warszawskiego.

 

1919 Złożono wnioski o przyłączenie folwarków Polko, Chiliczki, wsi Chiliczki, Juzefoslav, Orenzhna, Sedliska, osady Vyhody, wsi i majątku Żabenec, wsi Zgorzały i leśnictwa od Zalesia do Piaseczna.

 

14 grudnia 1919 roku odbyły się pierwsze w niepodległej Polsce wybory do rad miejskich.

 

W 1921 r. Piaseczno było jednym z największych miast podwarszawskich (5615 mieszkańców), ośrodkiem rzemiosła i handlu.

 

W 1924 r. zorganizowano publiczną łaźnię.

 

4 czerwca 1928 r. do Piaseczna przybył prezydent RP Ignacy Mosticki. Położył fundamenty pod Dom Ludowy, nazwany jego imieniem (obecnie ul. Jana Pawła II). W 1933 r., podczas spóźnionych obchodów 500-lecia praw miejskich, rynek przemianowano na Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. Honorowy obywatel miasta od 1928 roku.

 

W latach 20. XX w. rozwinęły się tereny uzdrowiskowe daczy (m.in. miejskie obszary leśne Zalesye Dolne i Adamov, miasto ogród Zalesinek, aw 1960 r. osiedla mieszkaniowe Ivichna 1, 2, 3). Obecnie tereny te wraz z dawną wsią Holków Letnisko tworzą nierozerwalną całość jako jedno duże obszarowo miasto Piaseczno.

 

1934 Otwarcie linii kolejowej Warszawa-Radom.

 

W okresie międzywojennym powstał pierwszy plan rozbudowy miasta. Łączna powierzchnia Piaseczna w granicach administracyjnych wynosiła 841 ha i 4093 m².

 

W 1937 r. decyzją wojewody warszawskiego zatwierdzono ogólny plan rozwoju miasta Piaseczna, który przewidywał utworzenie na północnym zachodzie okręgu przemysłowego. Piaseczno tradycyjnie było dużym ośrodkiem szewskim z ponad 25% warsztatów w stosunku do ogólnej liczby lokalnych rzemiosł.

 

W latach 1936-1937 miały miejsce strajki robotników i rzemieślników.

 

 

Piaseczno w czasie II wojny światowej:

6 września 1939 r. do Guru-Kalwarii wkroczyły jednostki niemieckich czołgów.

W nocy z 9 na 10 września rozpoczęła się dla Piaseczna II wojna światowa, kiedy to jednostki 54 pułku artylerii lekkiej (armii łódzkiej) wymieniły ogień z oddziałami 1 niemieckiej dywizji pancernej. W wyniku walk uszkodzona została zabudowa kilku ulic w północnej części miasta. Zniszczył sąd miejski na ulicy. Warszawa. Wehrmacht rozstrzelał 21 wziętych do niewoli polskich żołnierzy i 7 mieszkańców miasta.

Rozpoczęła się okupacja niemiecka. Na mieszkańców nałożono kontrybucje, zabroniono budowy nowych domów, wprowadzono godzinę policyjną. W mieście utworzono obóz jeniecki.

 

Jesień 1940 W południowej części Piaseczna okupanci utworzyli getto. Stąd w lutym 1941 r. Żydzi zostali przeniesieni do getta warszawskiego.

 

Grudzień 1943 W pobliżu miasta przeprowadzono kolejową akcję sabotażową.

 

1 kwietnia 1944 r. Organizacja Armii Krajowej przeprowadziła udaną akcję przeciwko Arbeitsamtowi (Urzędowi Pracy) w Piasecznie przy ul. Mickiewicz.

 

16 stycznia 1945 r. Niemcy opuścili miasto. Zniszczyli stację kolejki wąskotorowej.

 

 

Piaseczno po II wojnie światowej:

17 stycznia 1945 roku, po zakończeniu okupacji faszystowskiej, do miasta bez walki wkroczyły czołgi 1 Brygady Pancernej Bohaterów Westerplatte. Tutaj znajdowało się stanowisko dowodzenia I Armii Wojska Polskiego.

 

luty 1946 Według spisu w Piasecznie mieszkało 6682 osób. W mieście działała Fabryka Rowerów Ormond, młyn parowy, kaszarnia, tartak, zakład obróbki drewna. Największym przedsiębiorstwem były warsztaty warszawskiej kolei podmiejskiej.

 

1 lipca 1952 r. Piaseczno stało się centrum powiatu (do 31 maja 1975 r., kiedy to zlikwidowano powiaty), co odróżniało je od sąsiednich miast. Granice administracyjne zostały poszerzone poprzez połączenie Gołkowa-Letniska, Miasta-Lasu-Zalessie, Wulki-Kozodawskiej-Letniska, Orenżnej i Chiliczki Dworskiej.

 

Rozpoczęła się industrializacja miasta.

 

1956 Powstaje pierwszy zakład, od którego rozpoczęła się industrializacja miasta - Fabryka Lamp Oscyloskopowych ZELOS, gdzie wytwarzano m.in. kineskopy do pierwszych polskich odbiorników telewizyjnych Belweder.

 

1957 Powstanie fabryki lamp transmisyjnych LAMINA.

 

1964 Założenie cmentarza komunalnego w Piasecznie.

 

1972 Rozpoczęcie gazyfikacji miasta.

 

1972 - 1979 Budowa obwodnicy miasta.

 

1976 - 1979 Budowa fabryki kineskopów kolorowych Polcolor.

 

1983 Uruchomiono linię trolejbusową łączącą Piaseczno z Warszawą w miejsce istniejącej od 1971 roku linii autobusowej MZK.

Otwarto fabrykę kosmetyków dr Irena Eris.

 

Demokratyczne wybory do rad miejskich w 1990 roku.

 

1991 Francuski koncern Thomson kupił zakłady Polkolor.

 

1996 Otwarcie francuskich hipermarketów Auchan i Leroy Merlin.

 

1999 Piaseczno ponownie staje się miastem powiatowym. Po reformie terytorialnej z 1999 r. pozycja miasta ponownie się umocniła wraz z utworzeniem powiatu piaseczyńskiego. Fakt, że jest ośrodkiem w stosunku do wchodzących w skład powiatu gmin: Gura Kalwaria, Konstancin-Jeziorna, Tarczyn, Lesznowola i Prażmów, na wiele lat ugruntował dominującą pozycję miasta.

Otwarcie krytej pływalni w miejskim kompleksie sportowo-rekreacyjnym.

 

2003 Legendary Technicolor otwiera najnowocześniejszą fabrykę płyt DVD.

 

W dniu 17 grudnia 2004 r. Komisja Europejska podjęła decyzję o udzieleniu wsparcia finansowego w ramach Funduszu Spójności dla projektu Programu Gospodarki Wodno-Ściekowej w Piasecznie.

 

16 listopada 2005 otwarcie centrum wyprzedażowego Fashion House.

 

2006 Oddano do użytku nowy budynek Komendy Powiatowej Policji.

 

30 stycznia 2008 roku w Piasecznie oddano do użytku nowy budynek sądu rejonowego i prokuratury okręgowej.

 

 

Dziś Piaseczno przeżywa swój renesans, szybko zwiększając liczbę mieszkańców. Powstaje wiele nowych przedsiębiorstw, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, powstają nowe budynki mieszkalne i użyteczności publicznej.