Pruszków

 

1. Ogólne informacje o Pruszkowie

2. Kultura w Pruszkowie

3. Sport w Pruszkowie

4. Szkolnictwo w Pruszkowie

5. Pomoc społeczna w Pruszkowie

6. Medycyna w Pruszkowie

7. Dzieje Pruszkowej

8. Ludność Pruszkowej

9. Komunikacja miejska w Pruszkowie

10. Gospodarka Pruszkowa

11. Przyroda w Pruszkowie

 

1. Ogólne informacje o Pruszkowie

 

Pruszków – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w centrum powiatu pruszkowskiego, nad rzeką Utratą. Pruszków jest częścią aglomeracji warszawskiej.

 

Na dzień 31 grudnia 2021 r. Pruszków liczył 65 333 mieszkańców i był piątym najbardziej zaludnionym miastem (po Warszawie, Radomiu, Płocku i Siedlcach) w województwie mazowieckim.

 

Wieś szlachecka Pruskowo lokowana była w 1580 roku w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego. W II RP miasto Pruszków należało do województwa i powiatu warszawskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

 

Pruszków jest częścią aglomeracji Warszawskiej. Aleje Jerozolimskie prowadzą z Warszawy do Pruszkowa, który prowadzi do Pruszkowa Alej Wojska Polskiego.

 

Pruszków otrzymał prawa miejskie 9 listopada 1916 roku.

 

Miasto położone jest ok. 15 km od granicy z Warszawą i funkcjonuje jako miasto powiatowe z licznymi instytucjami administracji publicznej, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, oświaty, kultury i sportu.

 

Miasto Pruszków jest gminą miejską położoną w zachodniej części województwa mzowieckiego, w powiecie pruszkowskim, którego jest centrum administracyjnym. Wchodzi w skład monocentrycznej aglomeracji warszawskiej, w skład której wchodzi stolica oraz 71 gmin położonych w jej pobliżu. Jednostki te są ze sobą funkcjonalnie i przestrzennie powiązane. Pruszków położony jest na południowy zachód od stolicy kraju i województwa, ale bezpośrednio z nim nie graniczy (zaledwie 5 km od granicy). Miasto położone jest na Równinie Łowico-Błońskiej, nad rzeką Utratą.

Całkowita powierzchnia miasta to 19,19 km2. Pruszków graniczy z miastem Piastów oraz gminami Michałowice i Brwinów z powiatu pruszkowskiego oraz Ożarowem Mazowieckim z powiatu Warszawskiego Zachodniego. Miasto podzielone jest na sześć części: Bąki, Gąsin, Malichy, Ostoja, Tworki i Żbików.

 

Całkowita powierzchnia miasta to 1919 ha, z czego zabudowa mieszkaniowa (jedno- i wielomieszkaniowa) zajmuje powierzchnię 29,1%, tereny zielone (zabudowane, niezabudowane, zadrzewione, ogródki działkowe i działki przydomowe – 25,2%), tereny przeznaczone pod komunikację komunikacyjną – 18%, tereny o funkcji produkcyjno-usługowej – ok. 10,4% powierzchni miasta. Stosunkowo najmniejszą powierzchnię zajmują budynki usługowe. W stosunku do powierzchni całego miasta tylko około 8,3% jest użytkowane rolniczo, z budynkami gospodarczymi i produkcją rolniczą (około 9%).

 

Numery alarmowe w Pruszkowie:

 

Straż Miejska 22 758 66 49

Numer alarmowy 112

Straż Pożarna 998, 22 758 72 16

Policja 997, 22 758-60-81 do 85

Pogotowie ratunkowe 999, 22 755 52 22

Straż Miejska Miasta Pruszków 986, 22 758 66 49

Pogotowie Wodne 994, 22 445 62 00

Pogotowie grzewcze 993, 22 587 52 84

Pogotowie gazowe 992, 22 667 31 00

Pogotowie energetyczne 991, 22 738 24 10

Zespół Zarządzania Kryzysowego (ZZK) 22 735 87 13

 

 

2. Kultura w Pruszkowie

 

Atutem miasta jest także rozwinięta baza kulturalna. W Pruszkowie działa Miejski Ośrodek Kultury im. A. Kamińskiego, Pruszkowska Książnica im. Henryka Sienkiewicza, w skład którego wchodzi główna biblioteka prenumerat, 2 czytelnie i 9 filii bibliotecznych, MMuzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy, Muzeum DULAG 121, Młodzieżowy Dom Kultury i Zespół Tańca Ludowego „Pruszkowiacy”.

 

Zarządcą obiektu, który łączy działalność związaną ze sportem, kulturą i usługami biznesowymi jest Centrum Kultury i Sportu Sp. Więc. O. w Pruszkowie wraz z nowoczesnym budynkiem Centrum Dziedzictwa Kulturowego. Posiada salę koncertową, audytoryjną i baletową, a także siłownie z kompleksem saun, sale konferencyjne, powierzchnie biurowe, sale rehabilitacyjne, patio ze ścianką wspinaczkową oraz zaplecze gastronomiczne.

 

O Centrum Kultury i Sportu będzie mowa w dziale "Sport w Pruszkowie".

 

 

Porozmawiajmy bardziej szczegółowo o instytucjach kultury w Pruszkowie.

 

* Zespół Tańca Ludowego „Pruszkowiacy”

Zespół Tańca Ludowego „PPruszkowiacy” powstał w lutym 1979 roku. Od 1 czerwca 2004 roku Zespół Tańca Ludowego Pruszkowiacy jest instytucją kultury Gminy Pruszków.

 

Program artystyczny Zespołu wypełniony jest melodiami, pieśniami i tańcami z regionów: łowickiego, warszawskiego, kurpejskiego, kolbielskiego, rzeszowskiego, nowosądeckiego, krakowskiego, podhalańskiego, śląskiego, lubelskiego, kaszubskiego. W repertuarze zespołu znajdują się tańce narodowe (polonez, mazur, krakowiak, oberek), a także tańce zaczerpnięte z folkloru innych ludów, białoruskiego, mołdawskiego, ukraińskiego i gruzińskiego.

 

Przez 40 lat działalności "Pruszkowiacy" zdobyli wiele cennych nagród na festiwalach ogólnopolskich. Zespół występował w wielu salach koncertowych /Sala Kongresowa, Teatr Wielki, Teatr Polski/. W 2018 roku Zespół przeniósł się do budynku Centrum Dziedzictwa Kulturowego.

 

Obecnie zespół liczy 160 osób, które tańczą i śpiewają w siedmiu zespołach. Oprócz licznych koncertów, na których zespół prezentuje swój tradycyjny repertuar, zespół promuje również nowoczesne podejście do folkloru.

 

Zespół Tańca Ludowego Pruszkowiacy od wielu lat cechuje młodość, radość i dynamizm. Piękne wielobarwne kostiumy, znakomita choreografia oraz strona muzyczna i wokalna sprawiają, że "Pruszkowice" od wielu lat cieszą się uznaniem publiczności w kraju i za granicą.

 

 

* Miejski Ośrodek Kultury. A. Kamińskiego

Miejski Ośrodek Kultury im. Aleksandra Kamińskiego „Kamyka” organizuje zajęcia z wielu dziedzin zainteresowań: plastycznej, muzycznej, plastycznej, ruchowej, tanecznej, przyrodniczej. W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost zainteresowania tego typu ofertą programową. Wychodząc naprzeciw potrzebom lokalnej społeczności organizowanych jest około 60 różnych form aktywności, które przyciągają około 1600 uczestników, w tym:

 

Dla dzieci przygotowano takie atrakcje jak:

„Balet”, „Ceramika”, „Dziecięca Akademia Muzyczna”, „Angielscy konstruktorzy”, „Handmade English”, „Matematyka”, „Muzyczna przygoda Melomalyushki”, „Lego Robotics”, „Jumping Notes”, „Warsztaty artystyczne” ” , „Akademia Robótek Artystycznych”, Capoeira, Sztuka dla Smyka, Pracownia Rysunku i Malarstwa Dziecięcego, Miks Taneczny, Zespół Teatralny „Maska”, Mali Mistrzowie, Taniec Współczesny, Taniec Klasyczny, Warsztaty Artystyczne OKCH, Zajęcia szachowe, instrumentalne i wokalne, Zespół "Kamychek", Nauka gry na gitarze, Nauka gry na ukulele, Piękna Polka, Rosjanka, Pruszkowski Uniwersytet Dziecięcy. Na spotkaniach naukowych dzieci poznawały świat w sposób praktyczny, poprzez obserwację, badania i eksperymenty.

 

Chłopcy i dziewczęta biorą udział w:

Akademia Rzemiosła Artystycznego, Capoeira, Ceramika, Język Rosyjski, Kuźnia Artystyczna, Studio Piosenki „Laboratorium Młodych”, Teatr Maski, Taniec Współczesny, Warsztaty Plastyczne, Zespół „Kamyk”, Zajęcia instrumentalne i wokalne, Pracownia Rysunku i Malarstwa, Programowanie w C+ +, Nauka gry na gitarze, nauka gry na ukulele.

 

Dorośli uczęszczają na zajęcia takie jak:

Akademia Rzemiosła Artystycznego, Capoeira, Excell, Kabaret „Po przemyśleniu”, Zespół „Metafora”, Taniec kolumbijski, Taniec towarzyski.

 

Seniorzy biorą udział w:

Pruszkowski Uniwersytet Trzeciego Wieku, Komputer od podstaw, Zespół wokalny Wrzos, Angielski, Pilates, Zdrowy kręgosłup, Pilatan, Tańce ludowe z całego świata, Rysunek i malarstwo.

 

 

* Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy

 

Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego Stefana Wojdy w Pruszkowie zajmuje się badaniem i ochroną unikatowego w skali Europy dziedzictwa prehistorycznego, jakim jest Mazowiecki Ośrodek Hutniczy – drugi co do wielkości ośrodek hutniczy „barbarzyńskiej” Europy.

 

Mazowieckie Centrum Metalurgiczne to wysoko wyspecjalizowany ośrodek metalurgiczny późnego okresu La Tène i wpływów rzymskich (II wpne - III wne) położony na Łowico-Błońskiej. Odkryta w 1968 roku przez Stefana Woydę, uważana jest za jedno z największych odkryć powojennej polskiej archeologii.

 

Muzeum organizuje liczne imprezy promocyjne i edukacyjne, jest miejscem spotkań naukowców i ludzi kultury, otwartym na lokalną społeczność. Muzeum stara się wzbudzić w społeczeństwie autentyczne zainteresowanie przeszłością i zaszczepić poczucie przynależności do kultury.

 

Każdego roku muzeum oferuje ponad 300 wydarzeń naukowych, kulturalnych i edukacyjnych. Należą do nich wystawy, wykłady i koncerty, a także cieszące się dużą popularnością pokazy i rekonstrukcje eksperymentalne, spektakle teatralne i warsztaty dla różnych grup wiekowych.

 

W 2014 roku otwarto nową stałą ekspozycję, balansującą najnowszą technologię z klasycznymi rozwiązaniami, pokazującą żywotność i bogactwo powiązań zawartych w odkrytych przez archeologów ogromnych osadach hutniczych. Poprzez wykorzystanie nowoczesnych form komunikacji wizualnej ekspozycja ma umożliwić zwiedzającym odczucie i przeżycie stworzonej narracji, znaleźć się w centrum wydarzeń rozgrywających się w starożytności na terenie dzisiejszego Mazowsza.

 

 

* Książnica Pruszkowska

Biblioteka Pruszkowska to najstarsza instytucja kultury w mieście (starsza niż samo miasto) i jedna z najstarszych bibliotek publicznych na Mazowszu. Jej początek datuje się na rok 1903. Gromadzi i udostępnia swoje zbiory w gmachu głównym i 8 filiach. Oferuje czytelnikom ponad 170 000 książek i ponad 2240 zbiorów specjalnych. Ponadto Biblioteka uzyskała dostęp do platformy e-bookowej IBUK i udostępnia swoje zbiory w formie cyfrowej w Mazowieckiej e-bibliotece.

 

Jako regionalne centrum informacji Księżnica Pruszkowska pozyskuje książki, czasopisma, dokumenty społeczne dotyczące Pruszkowa i powiatu pruszkowskiego oraz opracowuje bibliografie regionalne.

Jako instytucja kultury propaguje literaturę i czytelnictwo. Inspiruje czytelników, organizując spotkania autorskie, wystawy i konkursy.

Biblioteka Pruszkowska prowadzi bardzo rozwiniętą działalność wydawniczą: 90 tytułów książek oraz czasopismo Pruszkowski, ukazujące się jako kwartalnik. Tematy związane głównie z Pruszkowem czy regionem dotyczą lokalnej historii i tradycji.

 

 

 

3. Sport w Pruszkowie

 

Miasto posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę sportowo-rekreacyjną. Znajdują się tu dwie hale sportowe, z których jedna może pomieścić 3000 widzów (Hala Sportowa Znicz), dwa pełnowymiarowe boiska sportowe oraz najnowocześniejszy w Europie kryty tor kolarski (Arena Pruszków), na którym odbywają się mistrzostwa Europy i świata w kolarstwie. Ponadto baza sportowa obejmuje kryty basen, boiska sportowe, ścieżki do joggingu, miejskie ścieżki rowerowe, siłownie oraz skatepark.

 

Porozmawiajmy bardziej szczegółowo o obiektach sportowych:

 

Arena Pruszków

 

Arena Pruszków to jedyny w Polsce kryty tor rowerowy, a jednocześnie nowoczesny obiekt w formie hali widowiskowo-sportowej. Zbudowany w 2009 roku.

 

Odbywają się sekcje sportowe, związane głównie z kolarstwem torowym, trenują w hali, odbywają się różne imprezy sportowe i imprezy komercyjne. Codziennie trenuje tu narodowa drużyna kolarstwa torowego. W Pruszkowie znajduje się siedziba Polskiego Związku Kolarskiego.

 

Obiekt torowy to obiekt wielofunkcyjny, w którym oprócz imprez sportowych odbywają się konferencje, koncerty muzyczne, bale, bankiety, prezentacje, targi, wystawy. Odbywały się tu mistrzostwa świata i Europy w kolarstwie torowym

 

Arena Pruszków położona jest 15 minut od Międzynarodowego Lotniska Chopina i 20 minut od centrum Warszawy, na skrzyżowaniu najważniejszych dróg krajowych S7 i S8 oraz autostrady A2.

 

Z hotelem sąsiaduje arena, wyposażona w centrum konferencyjno-szkoleniowe i restauracje, a także przestronny parking. Otoczony krytym basenem z parkiem wodnym i boiskiem do siatkówki plażowej.

 

 

Hala Sportowa Znicz

 

Hala Sportowa Znicz posiada widownię na 3000 widzów i powierzchnię 64 x 34 metry. Obiekt przystosowany jest do rozgrywania zawodów sportowych w następujących dyscyplinach: koszykówka, siatkówka, piłka ręczna, minipiłka nożna, tenis.

W sali można organizować bale i bankiety do 1000 osób. Hol podzielony jest na 3 sektory oddzielone kurtynami i posiada 6 garderób oraz część socjalno-biurową.

 

 

Centrum Kultury i Sportu

 

Do zakresu jej działalności należy zarządzanie następującymi obiektami:

Budynek Miejskiego Ośrodka Kultury "Kamyk".

ZTL Pruszkowiacy, lokale: audytorium na 210 miejsc oraz showroom na 392 miejsca.

sale: rytmiczna, baletowa, muzyczna, malarska i rzeźbiarska,

sale konferencyjne,

Powierzchnia biurowa,

studio nagrań dźwiękowych,

siłownia i fitness z kompleksem saun i kortem do rykoszetu,

gabinety rehabilitacyjne i odnowy biologicznej,

patio ze ścianką wspinaczkową,

powierzchnie gastronomiczne

parking podziemny na 181 aut, parking naziemny na 138 aut.

 

 

Wokół obiektu: teren do nordic walking, ścieżka zdrowia, fitness na świeżym powietrzu, teren rekreacyjny i strumyk.

Stadion z pełnowymiarowym boiskiem piłkarskim z ogrzewaniem i oświetleniem, trybuny na 1800 widzów, pomieszczenia dla zawodników

Hala sportowa z widownią na 3000 widzów, boiska do koszykówki i siatkówki.

Kompleks boisk treningowych ze sztuczną nawierzchnią, oświetleniem i wyposażeniem

 

Centrum, jako obiekt wielofunkcyjny, zapewnia swoim mieszkańcom przestrzeń dla kultury, sportu i przedsiębiorczości.

 

Centrum Kultury i Sportu mieści się pod adresem: ul. Bohaterów Warszawy 4.

 

 

Miejskiej Pływalni Kapry

 

Na basenie prowadzone są zajęcia nauki i doskonalenia pływania w grupach lub indywidualnie, zajęcia pływackie w UKS Kapry-Armexim, gimnastyka dla osób starszych oraz zajęcia z aqua aerobiku.

 

Ponadto obiekt wyposażony jest w liczne baseny i atrakcje:

 

Basen sportowy:

o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,35m do 1,80m z 6 torami pływackimi i windą dla osób niepełnosprawnych. Temperatura wody: 28oC - 30oC

 

Basen dla początkujących:

Basen przeznaczony jest dla młodszych użytkowników, jak również dla tych, którzy rozpoczynają swoją przygodę z wodą. Oczko wodne o nieregularnym kształcie do 1,10 m głębokości z masażami bocznymi, masażami stóp, dwoma biczami wodnymi (wąskim i szerokim) oraz sztuczną rzeką. Temperatura wody: 29oC - 32,5oC

 

Basen dla dzieci: Basen dla dzieci jest przeznaczony tylko dla najmłodszych gości. Basen o wymiarach 4m x 3,5m i maksymalnej głębokości 0,5m z piękną zjeżdżalnią w kształcie "słonia". Temperatura wody: 31oC - 33oC

 

Wir:

Idealne miejsce dla osób ceniących relaks i wygodę. Kąpiel składa się z siedmiu równomiernie rozmieszczonych strumieni wodnych i siedemdziesięciu małych, które wytwarzają „bąbelki” za pomocą pomp powietrznych. Temperatura wody: 34oC - 36oC

 

Sauna fińska:

Ten pokój jest całkowicie wyłożony drewnem. Wysokiej jakości piece ogrzewają pomieszczenie do temperatury 80-105°C, a kamienie ułożone na piecu i odpowiednio wylane (chochlą) zapewniają odparowanie, co oznacza chwilową wilgotność 25%.

 

Wzgórze - zjeżdżalnia wodna:

Istnieją dwie zjeżdżalnie o długości 45m i 90m. Na końcu każdej zjeżdżalni instalowane są kąpiele hamulcowe, abyś mógł bezpiecznie zakończyć emocjonujący zjazd.

 

Pływalnia Miejska „Capri” zlokalizowana jest przy ul. Andrzeja 3 w Pruszkowie.

 

Infrastruktura sportowa i kulturalna stwarza duże możliwości organizacji imprez masowych w mieście.

 

 

4. Szkolnictwo w Pruszkowie

 

Miasto Pruszków konsekwentnie realizuje politykę edukacyjną stwarzającą jak najlepsze warunki do nauki. Studenci mają możliwość nauki w nowoczesnych budynkach z wysoko wykwalifikowaną kadrą pedagogiczną, bogatą bazą sportową, różnorodnymi zajęciami pozaszkolnymi, innowacyjnymi programami i rozwiązaniami umożliwiającymi wszechstronny rozwój. Obiekty szkolne są przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

 

Edukacja w mieście prezentowana jest w całej swojej różnorodności. Są to: przedszkole, edukacja szkolna (podstawowa i średnia), szkolnictwo wyższe. Istnieje zarówno państwowa (miejskia) forma kształcenia i wychowania, jak i prywatna.

 

Edukacja przedszkolna w Pruszkowie

 

W mieście działa 65 placówek przedszkolnych. Spośród nich 52 przedszkola (w tym 16 miejskich) i 13 żłobków (w tym 3 miejskie).

 

Żłobek dla dzieci (Żłobek)

 

W Pruszkowie działają 3 żłobki gminne. W mieście działa również 10 prywatnych żłobków i 2 kluby dziecięce.

 

Opieka żłobkowa w Pruszkowie objęta jest dziećmi w wieku od 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko kończy 3 lata. Jeżeli zapewnienie dziecku wychowania przedszkolnego jest niemożliwe lub utrudnione (w przypadkach uzasadnionych rozwojem dziecka lub brakiem miejsc w przedszkolu), możliwa jest opieka nad dzieckiem do lat 4. Dziecko może spędzić w żłobku do 10 godzin dziennie. Okres ten może ulec wydłużeniu w uzasadnionych przypadkach.

 

Przedszkola

 

W Pruszkowie działa 16 przedszkoli gminnych, w tym jedno integracyjne. W mieście działa również 19 przedszkoli niepublicznych, w tym jedno muzyczne, jedno integracyjne (Mali Olimpijczycy). Do tego należy dodać 17 niepublicznych oddziałów przedszkolnych (Punkt Przedszkolny).

 

 

Edukacja szkolna w Pruszkowie

 

Szkoły podstawowe (SZKOŁY PODSTAWOWE)

 

W Pruszkowie działa 12 szkół podstawowych, w tym 9 gminnych szkół podstawowych, 3 niepaństwowe szkoły podstawowe.

 

W Szkole Podstawowej nr 4 im. Zajęcia Jana Pawła II odbywają się o profilu sportowym:

- sporty indywidualne: pływanie i lekkoatletyka

- gry zespołowe: piłka nożna i koszykówka

 

W mieście działa również szkoła specjalna i ośrodek edukacyjny im. O. Jana Twardowskiego w Pruszkowie. Jest to szkoła podstawowa specjalna dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym, z niepełnosprawnością sprzężoną, z autyzmem.

 

 

Liceum Ogólnokształcące w Pruszkowie

 

W mieście działają 2 licea (Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki i Liceum Ogólnokształcące im. Tomasza Zana).

 

Działa tu również Zespół Szkół Ogólnokształcących i Sportowych z oddziałami szkolnictwa średniego, średniego sportowego i gimnazjum sportowego.

W szkole prowadzone są zajęcia w następujących dyscyplinach sportowych:

- koszykówka dla dziewcząt i chłopców

- piłka nożna dla dziewcząt i chłopców

- siatkówka dla dziewcząt i chłopców

- piłka ręczna dla dziewcząt i chłopców

- Lekkoatletyka

- sztuki walki

- pływanie sportowe

 

Również w mieście znajduje się Zespół Szkół nr 1 im. S. Stasić. Obejmuje:

* zajęcia multiprofesjonalne

* zasadnicza szkoła zawodowa

* technikum, 4 lata nauki w specjalnościach:

- technik budowlany

- technik drogowy

- technik ochrony środowiska

- Informatyk

- ekonomista techniczny

- specjalista samochodowy

 

Szkolnictwo wyższe reprezentuje Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej

 

Studia dają prawo do pracy w zawodzie nauczyciela, a wybrana specjalność (gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna lub integracja sensoryczna) daje dodatkowe kompetencje i uprawnienia do prowadzenia kolejnych zajęć w szkole. Studenci otrzymują również kompetencje niezbędne do wykonywania zawodu pracownika medycznego. Istnieje wybór nauki w pełnym wymiarze godzin lub na odległość.

 

Na zajęciach studenci zdobywają wiedzę z zakresu fizjologii, biochemii, biologii, pedagogiki, psychologii i anatomii. Studenci opanowują umiejętności metodyczne i dydaktyczne niezbędne w pracy z młodzieżą i ludźmi, z którymi będą pracować.

 

Absolwent otrzymuje:

dyplom ukończenia Akademii Kultury Fizycznej i Turystyki oraz tytuł licencjata,

na żądanie świadectwo ukończenia szkoły średniej zawodowej w zawodzie ratownik medyczny,

Zaświadczenie o ukończeniu kursu nauczyciela czasu wolnego lub kierownika obozu.

Studenci tego kierunku mogą zdobyć dodatkowe uprawnienia instruktorskie i trenerskie w ramach określonych kursów.

 

Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia wychowania fizycznego absolwenci mogą kontynuować naukę na studiach magisterskich (II stopnia).

 

Absolwent II etapu kształcenia jest przygotowany do pracy na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego w szkołach, sekcjach sportowych, instytucjach kultury fizycznej, jednostkach samorządu terytorialnego i samorządowego, organizacjach publicznych, instytutach badawczych oraz instytucjach zajmujących się poradnictwem i upowszechnianiem wiedzy z zakresu aktywność fizyczna. Absolwent jest również przygotowany do prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

 

Absolwenci studiów magisterskich uzyskują kwalifikacje pedagogiczne uprawniające do pracy w szkołach podstawowych klas IV-VIII oraz w szkołach ponadgimnazjalnych (przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne).

Absolwent otrzymuje:

dyplom Akademii Kultury Fizycznej i Turystyki oraz tytuł magistra wychowania fizycznego z przygotowaniem psychologiczno-pedagogicznym niezbędnym do pracy w szkole.

 

 

5. Pomoc społeczna w Pruszkowie

 

1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

 

Ośrodek udziela pomocy w miejscu zamieszkania osobie, która ze względu na wiek, chorobę lub inne przyczyny potrzebuje pomocy innych osób, a rodzina nie jest w stanie jej udzielić.

 

Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w codziennych potrzebach życiowych, dbanie o higienę, pomoc w pielęgnacji i utrzymywaniu czystości w bezpośrednim sąsiedztwie chorego.

 

Świadcząc usługi opiekuńcze, ośrodek pomocy społecznej ustala w drodze ankiety zakres, okres udzielania pomocy oraz odpłatność.

 

2. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pruszkowie

 

3. Publiczny Dom Samopomocy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Dołącz do nas” w Czubinie. Jest to jednostka wsparcia dziennego dla 30 osób dorosłych, które ze względu na chorobę lub niepełnosprawność wymagają wsparcia w środowisku społecznym.

 

Placówka prowadzi treningi samoobsługi i umiejętności społecznych, prowadzi poradnictwo psychologiczno-społeczne oraz terapię zajęciową.

 

4. Społeczny Ośrodek Pomocy Wzajemnej „Na Gurce” Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną „Koło” w Pruszkowie

 

Placówka zapewnia wsparcie i terapię 25 osobom z niepełnosprawnością intelektualną. Poprzez zajęcia prowadzone w laboratoriach terapeutycznych daje uczestnikom możliwość aktywnego spędzenia czasu i zdobycia nowych doświadczeń, pomagając jednocześnie rodzinom osób niepełnosprawnych.

 

Pruszkowa Karta Mieszkańca

 

Karta Mieszkańca Pruszkowa to program skierowany do mieszkańców Pruszkowa. Karta potwierdza uprawnienia mieszkańców miasta do korzystania ze świadczeń i preferencji oferowanych obecnie przez organizacje uczestniczące w programie Pruszkowa Karta Mieszkańca.

 

Mieszkańcy gminy uprawnieni są do udziału w Programie i otrzymują Kartę Mieszkańca. Dla posiadaczy karty mieszkańca Pruszkowa komunikacja miejska jest bezpłatna.

 

Zniżki obowiązują w Miejskiej Krytej Pływalni „Capri” Miejskiej Krycie Pływalni „Kapry” oraz w Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego – wstęp wolny.

 

Bilet miejski uprawnia do jednorazowego przejazdu pociągami linii WKD w tzw. „obszar miejski” w obrębie miasta Pruszkowa, ograniczony stacjami: Pruszków WKD, Tworki i Malichy.

 

W porozumieniu ze sponsorami udzielane są zniżki na naukę języka angielskiego na wielu kursach, na niektóre rodzaje ubezpieczeń, edukację w przedszkolach, zakupy w sklepach internetowych i firmach, na szereg usług medycznych, niektóre usługi remontowo-budowlane.

 

 

6. Medycyna w Pruszkowie

 

W mieście działa 5 państwowych przychodni lekarskich, oddział nocnej i świątecznej opieki medycznej oraz oddział ratunkowy.

 

Szpitale:

Szpital Kolejowy. dr Włodzimierza Roeflera

Szpital Powiatowy (znany również jako Szpital na Wrzesinie)

Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia prof. Jana Mazurkiewicza

 

Opieka nocna i świąteczna w podstawowej opiece zdrowotnej udzielana jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 18:00 do 08:00 dnia następnego oraz całodobowo w dni ustawowo wolne od pracy.

 

Opiekę zdrowotną w Pruszkowie reprezentują następujące placówki medyczne:

Samodzielny ogólnodostępny zespół placówek medycznych w Pruszkowie

Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza

Mazowieckie Centrum Rehabilitacji „Stocer” Sp. z oo

Wojewódzki Ośrodek Leczenia Alkoholizmu i Współuzależnienia

Niepaństwowy Ośrodek Zdrowia „ESCULAP”

Niepaństwowy Ośrodek Zdrowia „Przychodnia Zdrowia”

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Puls”

"Żbików" Przychodnia Lekarska

Indywidualna Praktyka Krystyna Wall

Przychodnia Rodzinna Niepaństwowego Centrum Zdrowia

Prywatne Centrum Medyczne Przychodnia Medycyny Rodzinnej nr 1 w Pruszkowie

Prywatne Centrum Medyczne Przychodnia Medycyny Rodzinnej nr 2 w Pruszkowie

Klinika Lekarska Dom-Med

Centrum Medyczne Eureka

Medyczny Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Medica

 

 

7. Dzieje Pruszkowej

 

Pruszków jest największym po stolicy miastem aglomeracji warszawskiej. Około 60-tysięczne miasto położone jest na Równinie Łowico-Błońskiej, nad rzeką Utratą, na południowy zachód od Warszawy. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszej Pruszkowej sięgają neolitu. W starożytności okolice Pruszkowej wchodziły w skład unikalnego w Europie ośrodka produkcji metalurgicznej, a Pruszków jako miasto wzmiankowany był w źródłach w XV wieku.

 

Początkiem współczesnego miasta była niewielka wieś Proskowo (najstarszy wpis pochodzi z 1415 r.) lub Prosków (wpis pochodzi z 1421 r.). Starszy to Żbików, obecnie dzielnica miasta, wzmiankowany w 1297 roku.

 

Początkowo była to mała wieś. Pruszków zyskał na znaczeniu po wybudowaniu w 1845 r. kolei warszawsko-wiedeńskiej i podziale majątków ziemskich. Tu zaczęto budować wille i chałupy, równolegle rozwijał się przemysł. W 1857 r. powstała fabryka fajansu, w 1877 r. rozpoczęto budowę warsztatów kolejowych (warsztatów naprawy kolei warszawsko-wiedeńskiej). W 1881 r. powstała Fabryka Kotłów i Konstrukcji Żelaznych, w 1889 r. uruchomiono fabrykę ołówków „Majewski”. Ponadto w okolicy działało wiele cegielni.

 

Wcześniej pobliskie wsie Tworky i Żbików zostały włączone do miasta i stały się jego częścią.

 

W 1905 r., a następnie w latach 1908-1910 miały miejsce strajki i demonstracje robotnicze. W 1910 r. Pruszków otrzymał status wsi fabrycznej.

 

W czasie I wojny światowej w dniach 12-18 października 1914 r. pod Pruszkowem rozegrała się bitwa. Podczas walk wojskom rosyjskim udało się zepchnąć Niemców na zachód. Osada otrzymała prawa miejskie 9 listopada 1916 roku. W 1918 r. powstała rada delegatów robotniczych, a następnie komórka Komunistycznej Partii Polski.

 

W 1923 r. powstał klub sportowy Znicz Pruszków, w 1927 r. uruchomiono Elektryczną Kolej Podmiejską. Uruchomiono miejską elektrownię, rozbudowano zakłady remontowe kolei, a odlewnię żeliwa przekształcono w zakład obrabiarkowy. W 1931 r. przez miasto przetoczyła się potężna fala strajków robotniczych.

 

W okresie międzywojennym Pruszków nadal rozwijał się jako największy ośrodek przemysłowy na przedmieściach Warszawy. W 1919 roku Stowarzyszenie Mechaników Polskich z Ameryki założyło w dawnej odlewni fabrykę obrabiarek. W 1920 r. uruchomiono elektrownię, a siedem lat później przez miasto przebiegała elektryczna kolej podmiejska do Warszawy i Grodzisk. W 1936 roku na linii Pruszków – Warszawa – Otwock zaczęły kursować pierwsze pociągi elektryczne PKP. W przededniu II wojny światowej Pruszkowie liczyło już 27 tysięcy mieszkańców i było jednym z największych miast na Mazowszu.

 

W czasie okupacji hitlerowskiej Pruszków podzielił los innych polskich miast. Ruch oporu działał tu od początku. Rozstrzelano ponad 1000 mieszkańców, a ludność żydowską (około 1600 osób) wymordowano lub zesłano do obozów zagłady.

 

Prawie 100 mieszkańców Pruszkowej zginęło jako żołnierze Wojska Polskiego na frontach II wojny światowej i tyle samo mieszkańców Pruszkowej zginęło jako żołnierze Armii Krajowej.

 

W sierpniu 1944 r. na terenie nieczynnego zakładu naprawy taboru kolejowego w Pruszkowie okupanci niemieccy zorganizowali obóz przejściowy dla polskiej ludności cywilnej, zwany Durchgangslager 121 (Dulag 121). Obóz skupiał mieszkańców Warszawy i okolicznych miast, wypędzonych z domów w trakcie i po powstaniu warszawskim. Przez obóz przeszło od 390 000 do 410 000 osób. Wydarzenia te uwiecznia Muzeum Dulag 121.

 

5 sierpnia powstała podziemna rada narodowa. 17 stycznia 1945 r. do Pruszkowa wkroczyła Armia Czerwona.

 

Okres II wojny światowej nie przyniósł miastu większych zniszczeń.

 

Po wojnie Pruszków zaczął rozwijać się przemysłowo i stał się jednym z największych ośrodków Mazowsza. Od 1945 r. do odbudowy Warszawy mieściła się w nim administracja wojewódzka oraz rezydencje wielu ministerstw.

 

W 1952 roku stał się siedzibą powiatu. Po wojnie, dzięki rozwojowi przemysłu, Pruszków stał się miejscem zamieszkania imigrantów i podwoił liczbę mieszkańców w stosunku do 1939 roku.

 

W mieście rozbudowano zakład naprawy taboru szynowego, zakład obrabiarek precyzyjnych „Ponar” im. 1 maja nastąpiła rozbudowa Pruszkowskiej Fabryki Porcelany Stołowej oraz Fabryki Materiałów Izolacyjnych. W 1975 r. miasto otrzymało Order Sztandaru Pracy I stopnia. W tym samym czasie uruchomiono pierwsze sztuczne lodowisko w okolicach Warszawy.

 

W latach 80. zamknięto większość przedsiębiorstw przemysłowych i zaczęły się rozwijać małe przedsiębiorstwa. Dogodna lokalizacja pod Warszawą spowodowała napływ nowych mieszkańców do miasta. Doprowadziło to do tego, że miasto Pruszków jest obecnie największym z miast powiatowych wchodzących w skład sieci osiedli Miejskiego Centrum Funkcjonalnego Warszawy.

 

 

Zabytki historii Pruszkowej:

 

Do zabytków miasta należą klasycystyczna zabudowa z pierwszej połowy XIX wieku: dwór i budynek gospodarczy (obecnie „Pałac Małżeński”), powozownia (obecnie Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego). Park miejski ze stawami to dawny park dworski z początku XIX wieku. Strukturę urbanistyczną miasta tworzy zabudowa wielomieszkaniowa i wielomieszkaniowa, a także pojedyncze osiedla mieszkaniowe, liczne parki, ogrody i skwery. O świetności, która trwa do dziś, świadczą dwa neogotyckie kościoły z początku XX wieku oraz zabytkowe budynki.

 

Dla Pruszkowej utworzono Gminną Ewidencję Zabytków obejmującą 158 obiektów oraz gminny program ochrony zabytków. Do rejestru zabytków miasta wpisanych jest 78 obiektów. Do najważniejszych zabytków miasta należą:

      • Zespół pałacowo-parkowy Potulickich, składający się z klasycystycznego pałacu i zabudowań skrzydła dworskiego, wozowni, oranżerii i lodowca, powstał około 1820 roku i mimo dokonanych w nim przekształceń jest nadal najstarszym element Pruszkowej i świadectwo jego zagrodowego i rolniczego pochodzenia. Obiekty te zostały przekształcone w obiekty użyteczności publicznej, w których mieści się Urząd Stanu Cywilnego oraz Muzeum Starożytnego Hutnictwa wraz z parkiem miejskim.

      • Pałac „Sokoła” – wybudowany w 1867 r., jest przykładem wiejskiej rezydencji, wzniesionej w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy.

      • Pałac Teichfeldów – wybudowany w 1907 r., jest przykładem rezydencji fabrykanta, położonej w bliskim sąsiedztwie jego zakładów przemysłowych. Pozostały budynek to ostatni zachowany budynek dawnego zespołu fabrycznego.

      • Kościół parafialny św. Kazimierza - budowana etapami w latach 1908-1938, łączy w sobie ceglane elementy gotyku z formami typowymi dla północnowłoskiej architektury romańskiej.

      • Kościół parafialny św. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Bogurodzicy wraz z budynkiem plebanii – wybudowanym w latach 1906-1914, zachowanym w formach neogotyckich, tzw. polski gotyk.

      • Dworzec PKP – budynek dworca został wzniesiony w 1924 roku, zbudowany w stylu tzw. Polski renesans. W 2019 roku stacja została kompleksowo zmodernizowana, zachowując swój historyczny charakter.

      • Budynek szpitala psychiatrycznego. prof. Jana Mazurkiewicza w Tworkach wraz z założeniem parkowym stanowi zespół ponadlokalny. Pierwsza część szpitala powstała w latach 1888-1891 w historycznych formach inspirowanych architekturą średniowieczną, z surowymi ceglanymi elewacjami. W okresie międzywojennym teren szpitala rozbudowano i zabudowano nowymi budynkami w stylu dworskim i nowoczesnym (m.in. portiernia, dom kultury i budynek administracyjny).

      • Zespół produkcyjny warsztatów naprawczych taboru kolejowego – budowany od 1895 r., składa się z budynków warsztatowych usytuowanych w liniowym układzie przestrzennym i zachowanych w formach typowych dla ówczesnej architektury przemysłowej, inspirowanych średniowieczną architekturą ceglaną. Najcenniejszym obiektem tego zespołu jest neogotycki budynek administracyjny z 1899 roku. W latach wojny na terenie zakładu funkcjonował obóz przejściowy Dulag 121, po którym pozostały wieże strzelnicze, schron wartowniczy i miejsce pamięci. Zespół jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta o znaczeniu ponadlokalnym ze względu na to, że jest największym tego typu zespołem przemysłowym na Mazowszu, związanym z ważnymi wydarzeniami historycznymi.

      • Zespół ogrodniczo-szkółkarski Piotra Hosera z willą i arboretum - wybudowany w latach 1896-1898. Składał się z dwóch części: południowej, w której znajdowała się willa właściciela i otaczający ją park krajobrazowy (arboretum) oraz północnej, która była częścią produkcyjną. Budynki usługowe wykonano w jednolitym, neogotyckim stylu.

 

 

8. Ludność Pruszkowej

 

W 2022 r. Pruszkowie liczyło 65 333 mieszkańców, z czego 30 727 (47%) to mężczyźni, a 34 606 to kobiety (53%).

 

Przed danymi za 2020 rok było 12 689 osób w wieku przedprodukcyjnym (0-18 lat), 33 426 osób w wieku produkcyjnym i 12 790 osób w wieku poprodukcyjnym.

 

W ostatnich latach liczba mieszkańców Pruszkowej wzrasta.

 

W ciągu ostatnich kilku lat w Pruszkowie utrzymywała się znacznie większa różnica między liczbą kobiet i mężczyzn. Jest to szczególnie widoczne w grupie osób w wieku poprodukcyjnym, gdzie kobiety stanowią ponad 68% populacji Pruszkowej (pamiętajmy, że wiek emerytalny dla kobiet to 60 lat, a długość życia jest wyższa niż dla mężczyzn).

 

Ważnym zjawiskiem wartym odnotowania jest dobra (na tle innych ośrodków miejskich) struktura ekonomicznych grup wieku. Od 2016 r. liczba osób w wieku przedprodukcyjnym (od urodzenia do 18 lat) jest niemal równa liczbie osób w wieku poprodukcyjnym (od 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Oznacza to, że miasto jest atrakcyjnym miejscem do życia dla młodych ludzi, co pozwala bezpiecznie planować przyszłość, zarówno w zakresie usług publicznych świadczonych przez samorząd, jak i najważniejszego czynnika warunkującego funkcjonowanie rynku z punktu widzenia opinii inwestorów i przedsiębiorców.

 

Średnia wieku mieszkańców wynosi 40,7 lat i jest zbliżona do średniej wieku mieszkańców kraju i województwa mazowieckiego. Zdecydowana większość mieszkańców Pruszkowa to osoby w wieku produkcyjnym (33 426 osób), a ich liczba kształtuje się na poziomie 56,7% ogółu ludności.

 

Osiedla Pruszkowa:

 

Miasto podzielone jest na kompleksy mieszkalne:

Bąki to północno-wschodnia część miasta, granicząca z Piastem.

Gąsin - północno-zachodnia część miasta, elektrownia Pruszków.

Malichy to północno-wschodnia część miasta, granicząca z Piastem.

Ostoja - południowo-wschodnia część miasta

Zespół mieszkaniowy Staszica (A i B) - zachodnia część miasta

Tworki - Śródmieście, Zakład Psychiatryczny

Osiedle Parkowe - centrum miasta, park i dwór Potulickich

Zespół mieszkaniowy Prusa - południowa część miasta

Wyględówek - wschodnia część miasta

Żbików to północna część miasta.

Śródmieście – centralna część Pruszkowej obejmująca m.in. Park „Kościuszki”

 

 

9. Komunikacja miejska w Pruszkowie

Komunikacja miejska w Pruszkowie składa się z 9 linii.

Miasto połączone jest ze stolicą autobusem linii 817 – Warszawa Dw. Zachodni-Pruszków Os. Staszica

Linia nocna N85 łączy Os. Staszica z Dworcem Centralnym w Warszawie.

Autobusy kursują we wszystkie zakątki miasta oraz do miast ościennych takich jak Piastów, Ożarów Mazowiecki czy Komorów.

Bilety autobusowe można kupić w kioskach oraz u kierowcy. Zakupiony bilet uprawnia do nieograniczonej liczby przejazdów autobusami komunikacji miejskiej w ciągu 90 minut. Posiadacze Pruszkowej Karty Mieszkańca lub Pruszkowej Karty Dużej Rodziny uprawnieni są do bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską organizowaną przez Miasto Pruszków.

 

Dworzec kolejowy w Pruszkowie znajduje się w centrum miasta przy ul. Sienkiewicza. W wyremontowanym budynku mieści się kasa biletowa, automaty biletowe oraz punkty usługowe. Stacja posiada system informacji dla pasażerów, na który składają się ekrany wyświetlające najbliższe odjazdy pociągów oraz komunikaty głosowe. Czas przejazdu pociągiem z centrum Warszawy do Pruszkowa to niecałe 30 minut. Bardzo gęsta sieć pociągów SKM i Kolei Mazowieckich sprawia, że ​​dojazd koleją do Pruszkowa jest niezwykle atrakcyjny.

 

Do Pruszkowej bardzo wygodnie dojechać samochodem. Jest to możliwe dzięki autostradzie A2, która przebiega przez północną część Pruszkowej. Węzeł z autostradą Pruszków pozwala na szybki wyjazd w kierunku Warszawy, Łodzi lub Poznania. W bezpośrednim sąsiedztwie Pruszkowej przebiega również droga ekspresowa S8, która zapewnia szybki dojazd do Wrocławia i Katowic.

Pruszków jest bezpośrednio połączony z centrum Warszawy Alejami Jerozolimskimi, które są jedną z najważniejszych arterii komunikacyjnych stolicy. Do centrum Warszawy można dojechać samochodem w około 30-40 minut.

 

Infrastruktura drogowa

Na sieć drogową miasta składają się drogi publiczne, które ze względu na swoje przeznaczenie dzielą się na drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz miejskie (gminne). Klasyfikacja i długość dróg są następujące:

      • 12 275 km dróg wojewódzkich (7%),

      • 21 614 km dróg powiatowych (13%),

      • 124 642 km dróg gminnych (74%),

      • 9596 km dróg wewnętrznych (6%).

 

 

10. Gospodarka Pruszkowa

 

Miasto Pruszków położone niemal w centralnej części aglomeracji warszawskiej charakteryzuje się silnymi powiązaniami gospodarczymi, infrastrukturalnymi i społecznymi ze stolicą kraju, co czyni go obszarem o dużym potencjale rozwojowym.

Położenie Pruszkowa w pobliżu węzłów drogowych i kolejowych zapewnia łatwy dojazd do miasta i dobrą komunikację z Warszawą.

 

Na północ od miasta przebiega autostrada A2, którą łączy węzeł Pruszków, aw bezpośrednim sąsiedztwie miasta przebiegają ważne drogi krajowe łączące Mazowsze z innymi częściami Polski. Do skrzyżowania prowadzą drogi dojazdowe, co zwiększa ruch uliczny m.in. na moście nad Lost. Przez miasto przebiega linia PKP z Warszawy do Katowic, warszawska linia kolei podmiejskiej z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego oraz S-Bahn łączący miasto z Warszawą i Otwockiem.

 

W strukturze funkcjonalno-przestrzennej województwa miasto Pruszków zostało włączone do miejskiej strefy funkcjonalnej Warszawy (MOFW) jako miejski ośrodek regionalny, wzmacniając policentryczną strukturę województwa. Z tego powodu charakteryzuje się silnymi powiązaniami ze stolicą kraju. Ma to zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje.

 

Ze względu na bliskość centrum metropolii mieszkańcy i firmy przenoszą się na przedmieścia, a dzięki przepływowi informacji, rozwojowi sieci transportowej i dostępności usług obszary te zaczynają się rozwijać gospodarczo. Jak zapisano w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku, aglomeracja warszawska jest ośrodkiem życia politycznego, administracji publicznej, współpracy gospodarczej i międzynarodowej, funkcjonuje jako wiodący ośrodek nauki i szkolnictwa wyższego, kultury oraz specjalistycznej opieki zdrowotnej.

 

Miasto Pruszków charakteryzuje się wysokim tempem rozwoju przedsiębiorczości. W mieście zarejestrowanych jest ponad 10 tysięcy podmiotów gospodarczych. Duże zainteresowanie inwestycyjne miasta wśród przedsiębiorców wynika z bliskości Warszawy, dobrych połączeń komunikacyjnych (PKP, WKD, autostrada A2), bliskości lotnisk oraz niższych cen gruntów i czynszów w porównaniu z Warszawą.

 

Dominującą branżą w mieście jest handel hurtowy i detaliczny, który stanowi ponad 24% wszystkich podmiotów działających w mieście. Potencjał rozwojowy miejskich przedsiębiorstw można wzmocnić m.in. poprzez tworzenie programów lojalnościowych dla mieszkańców oraz podnoszenie poziomu lokali użytkowych gminy.

 

Dostępność sieci infrastruktury technicznej w mieście jest bardzo wysoka. W 2020 r. dostęp do sieci wodociągowej miało 90,79% ludności, do sieci kanalizacyjnej 87,96%, a do sieci gazowej 79,52%. Na terenach nieobjętych siecią kanalizacyjną odprowadzanie ścieków opiera się na gromadzeniu ścieków w szambach.

 

Do 1989 roku miasto było znaczącym ośrodkiem przemysłu elektronicznego, samochodowego, budowy maszyn, materiałów budowlanych, a także przemysłu chemicznego i szlachetnej ceramiki. Obecnie pełni głównie funkcję mieszkaniową, produkcyjno-usługową.

 

Dominującymi funkcjami w mieście są: mieszkaniowa, usługowa i przemysłowa. Największą powierzchnię zajmują tereny zielone i wody powierzchniowe (25%), osiedla mieszkaniowe indywidualne (21%) oraz komunikacja (18%). Zabudowa jednorodzinna rozmieszczona jest w całym mieście w postaci osiedli i obejmuje np. dzielnice Ostoja, Malichy, Tworki, Gąsin Mieszkaniowy, Żbików-Bąki. Zachodnia część miasta to głównie tereny przemysłowe i magazynowe. Towarzyszą jej również tereny zielone oraz w mniejszym stopniu zabudowa mieszkaniowa.

 

Tereny przemysłowo-produkcyjne, wciąż rozsiane po mieście (Warszawskie Zakłady Zielarskie „Herbapol”, „Inco-Veritas” S.A. Pruszków Oddział „Celia” Produkcji Kosmetyczno-Pharmaceutycznej w Pruszkowie) są sukcesywnie przenoszone do obszaru przemysłowego lub likwidowane. Największym obiektem przemysłowo-produkcyjnym jest Millenium Logistic, który zajmuje dawne tereny Zakładu Napraw Taboru Kolejowego.

 

Tereny o funkcjach usługowych towarzyszących zabudowie mieszkaniowej zlokalizowane są na terenie całego miasta, z największą koncentracją usług w centrum miasta i obejmują usługi edukacyjne, zdrowotne, sportowe, urzędnicze, handlowe i kulturalne.

 

Wymieniamy wszystkie przedsiębiorstwa powstałe wcześniej w Pruszkowie:

 

Przedsiębiorstwa przemysłowe powstałe pod koniec XIX wieku:

Fabryka Ołówek "Majewski St. i S-ka"

Fabryka Fajansu Jakuba Teichfelda, później Fabryka Porcelany "Pruszków".

Cegielnia Żbików Bracia Hoser

Zakład ultramaryny „Sommer i Nower”

Warsztaty naprawy wagonów towarowych, później ZNTK Pruszków

 

Z powyższych fabryk obecnie działa tylko fabryka ołówków.

 

Przedsiębiorstwa przemysłowe powstałe na początku XX wieku:

Elektrociepłownia (1914)

Fabryka Obrabiarek, później Zakład Przemysłowy "I Maja" w Pruszkowie.

 

Z powyższych przedsiębiorstw działa dziś tylko elektrociepłownia.

 

Przedsiębiorstwa przemysłowe powstałe w drugiej połowie XX wieku:

Zakład Zielarski "Herbapol" Pruszków

Daewoo Electronics Manufacturing Poland Sp. Więc. O.

Fabryki Siltec, rozwiązania z zakresu informacji termicznej i komunikacji radiowej (od 1982)

Zakłady norweskiej firmy Kongsberg Automotive, produkujące komponenty dla przemysłu motoryzacyjnego (od 2000 roku).

 

Branża hotelarska w Pruszkowie:

 

W mieście gastronomią publiczną zajmuje się ponad 50 restauracji i kawiarni. Wśród nich są restauracje kuchni polskiej, włoskiej, indyjskiej, wietnamskiej, tureckiej. Liczne pizzerie, sushi, kebaby.

 

Istnieją 3 hotele - Hotel Anton, Hotel Victor, HOTELik A2.

 

 

11. Przyroda w Pruszkowie

 

Wielkim atutem miasta jest występowanie obszarów cennych przyrodniczo krajobrazowo. Najważniejsze z nich to dolina rzeki Utraty i część doliny rzeki Raszynki, które wchodzą w skład Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, a także parki: Miejski (Park Potulickich), Park Kultury i Wypoczynek „Mazowsze”, Park Kościuszki (Park Sokoła), Anielin Wschodni , Anielin Zachodni, Żwirowisko, Park Hosera, Plac Różana, Ogród Północny, Park w kompleksie leśnym przy szpitalu psychiatrycznym w Tworkach. W niektórych parkach znajdują się również zabytkowe zespoły architektoniczne. Należą do nich między innymi: zespół pałacowo-parkowy Potulickich, Pałac Sokoła, budynek specjalistycznego zespołu opieki psychiatrycznej im. prof. Dr.

Jana Mazurkiewicza w Tworkach. Miasto posiada również niezagospodarowane tereny zieleni komunalnej, np. w Wyględówku, w pobliżu Hali Areny, nad brzegami Utratą, Raszynką i Żbikówką.

 

Miasto Pruszków wyróżnia się wysokimi walorami przyrodniczymi. W Pruszkowie znajduje się fragment strefy Warszawskiej Strefy Chronionego Krajobrazu, utworzonej na podstawie Zarządzenia Wojewody Mazowieckiego z dnia 29 sierpnia 1997 r. Zajmuje centralną część miasta. Cały teren podzielony jest na 3 strefy, a miasto Pruszków należy do strefy zwykłej ochrony środowiska. Strefa obejmuje koryto rzeki Zagubionej wraz z przyległym ekosystemem łąkowym i obejmuje część strefy parków leśnych, teren Parku Potulickich i Park Anielin.

 

Inne formy ochrony spotykane na terenie miasta to pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej, w tym pojedyncze drzewa, grupy drzew oraz głaz niestabilny. Gatunkami drzew będącymi pomnikami przyrody na terenie miasta są: klon pospolity, brzoza zwisająca, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, topola biała, szara i kanadyjska, modrzew polski, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły, olsza czarna.

Głaz znajduje się na terenie ekspozycyjnym Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego.

 

Inne tereny zielone w mieście to formy ogrodnictwa zaaranżowanego, rozumiane jako sztuczne ekosystemy, których istnienie może zależeć od działalności człowieka. Należą do nich na przykład parki. W mieście Pruszków jest to:

      • Park Potulickich – zajmuje powierzchnię 23,25 ha, położony jest w centralnej części miasta i jego część (ok. 14 ha) jest wpisana do rejestru zabytków. Park powstał w drugiej połowie XX wieku, posiada rynek miejski i system wodny składający się z 4 zbiorników połączonych kanałami oraz kompleks starorzecza Utraty z zespołem trzcinowisk i zbiorowisk szuwarowych. Są to obszary cenne przyrodniczo ze względu na siedliska fauny, zwłaszcza ptaków, oraz występujące na nich pomniki przyrody.

      • Park Kultury i Rekreacji „Mazowsze” – zajmuje powierzchnię 10,98 ha, położony jest w części miasta Żbikowa połączonej z kompleksem wodnym, składającym się z dwóch zbiorników wodnych. Park jest miejscem rekreacji mieszkańców miasta, charakteryzującym się wysokimi walorami krajobrazowymi i estetycznymi.

      • Park Kościuszki (Park Sokoła) – zajmuje powierzchnię 4,26 ha i znajduje się w centralnej części miasta. Północna część parku objęta jest ochroną zabytków. Przez park prowadzi trasa spacerowa, która jest popularnym miejscem spacerów mieszczan. Ponadto park pełni funkcję „przedszkola” z placami zabaw.

      • Park Anielin Wschodni – zajmuje powierzchnię 2,63 ha, to ciąg terenów zielonych łączących park Potulickich z parkiem Anielin Zachodni.

      • Park Anielina Zachodniego – ma powierzchnię 1,5 ha, położony jest przy ul. Wojska Polskiego i łączy park Anielin Wschodni z terenami przylegającymi do rzeki Utraty.

      • Park Żwirowisko – ma powierzchnię 2,41 ha i znajduje się na osiedlu Bolesława Prusa. Jest to miejsce wypoczynku dla mieszkańców kompleksu. Jest szczególnie cenny ze względu na znajdujące się na jego terenie zbiorniki wodne, które są ostoją dla zwierząt.

      • Park Hosera – obejmuje obszar około 2 hektarów, położony na terenie Żbikowa. Jest własnością prywatną i jest unikalnym arboretum, częścią kompleksu szkółkarskiego roślin ozdobnych.

      • Plac Różana – teren o powierzchni około 0,5 hektara, który oddziela mieszkańców od kłopotów związanych z koleją.

      • Ogród Północny – zajmuje powierzchnię 4,7 ha i położony jest wzdłuż rzeki Utraty i ul. Poznańskiej. Charakteryzuje się rozproszonym systemem drzewostanu, wysokimi walorami przestrzennymi i użytkowymi, jest jednym z nielicznych dużych niezabudowanych obiektów w dolinie Utraty.

      • Park na terenie kompleksu leśnego Tworki Szpitala Psychiatrycznego – posiada zwarty drzewostan z różnymi gatunkami drzew i krzewów, który jest ostoją wielu gatunków zwierząt, są też starorzecza rzeki Utraty, cały park jest naturalnie dziki i nieuporządkowany. Na jego terenie znajduje się zabytkowy cmentarz, wpisany do rejestru zabytków.

 

Do form kształtowania krajobrazu należą również zadrzewione cmentarze, których w mieście jest 6 (Żbikowski, Pruszkowski, Żydowski, Tworkowski, Komunalny, Piastowski) o łącznej powierzchni 23 016 ha.

 

Ponadto znajdują się tereny zagospodarowane (3 obiekty) o łącznej powierzchni 5,8 ha, zagospodarowanie ulic - 15,5 ha, zagospodarowanie terenów mieszkalnych - 61 ha.

 

Inną formą zieleni dostępną w Pruszkowie są ogródki przydomowe, które z warzywnych przechodzą w ozdobne.