Zasoby mieszkaniowe w Polsce

Pod koniec 2024 roku zasoby mieszkaniowe Polski liczyły blisko 16 milionów mieszkań. Przeważały liczebnie mieszkania w miastach (67,9%).

Na Warszawę, Kraków, Łódź, Wrocław i Poznań, gdzie mieszkała ponad piąta część ludności miejskiej, przypadało 24,4% zasobów mieszkaniowych w miastach. W 2024 roku średni rozmiar mieszkania w Polsce wynosił 75,6 m², przy czym mieszkania na wsi były średnio o 33,2 m² większe niż w miastach.

Analiza warunków mieszkaniowych, ich zmienności przestrzennej i zmian w czasie pokazuje, że odzwierciedlają się one nie jednym syntetycznym wskaźnikiem, ale systemem wskaźników związanych z wielkością mieszkania (średnia powierzchnia czy liczba pokoi), zagęszczeniem oraz ich wyposażeniem technicznym.

Długoterminowa poprawa warunków mieszkaniowych znajduje odzwierciedlenie w liczbie mieszkań na 1000 mieszkańców, która wynosiła 363 w 2014 roku i 426 w 2024 roku. Odzwierciedla się to również we wzroście średniej powierzchni użytkowej mieszkań, spadku wskaźnika zagęszczenia (liczba osób na mieszkanie i na pokój) oraz zwiększeniu ich wyposażenia w podstawowe media.

W okresie 2014–2024 średnia powierzchnia użytkowa mieszkania wzrosła o 2,2 m², a powierzchnia na osobę – o 5,5 m² (w miastach z 26,1 m² do 31,6 m², a na wsi z 27,6 m² do 33,0 m²).

Pod koniec 2024 roku na obszarach miejskich największą powierzchnię użytkową na osobę odnotowano w województwie mazowieckim (33,8 m²), nieco mniejszą w wielkopolskim (32,8 m²), a najmniejszą w warmińsko-mazurskim (27,8 m²). Na wsi wysoką średnią powierzchnię użytkową na osobę odnotowano w województwach: podlaskim (37,8 m²), mazowieckim (35,7 m²) i dolnośląskim (35,2 m²), a stosunkowo niską (29,4 m²) w podkarpackim.

Innym miernikiem zagęszczenia mieszkań jest średnia liczba osób na pokój. W 2024 roku średnia dla Polski wyniosła 0,61, przy czym na wsi wskaźnik ten był wyższy niż w miastach. W ujęciu przestrzennym wskaźnik ten był niższy od średniej w województwach: podlaskim, dolnośląskim, łódzkim, mazowieckim, opolskim i śląskim, a najwyższy w podkarpackim. W latach 2014–2024 wskaźnik ten w Polsce spadł z 0,72 do 0,61.

Zgodnie z metodologią Unii Europejskiej (Eurostatu) warunki mieszkaniowe odzwierciedla liczba pokoi na osobę (a nie, jak w Polsce, liczba izb, wliczając kuchnię). W wielu krajach UE wskaźnik ten odzwierciedla poziom zagęszczenia.

W tym kontekście warunki mieszkaniowe uznaje się za stosunkowo dobre, jeśli na osobę przypada co najmniej jeden pokój. Wskaźnik ten okazał się bardzo zróżnicowany przestrzennie w całej UE, średnio wynosząc 1,7 pokoju na osobę. Dla krajów UE (przyjętych do organizacji w 2004, 2007 i 2013 roku) wskaźnik pokoi na mieszkańca nie przekraczał średniej, podczas gdy dla Polski był stosunkowo niski (1,2).

Wskaźnik pokoi na mieszkańca odzwierciedla wartości średnie dla krajów, przy czym niektóre mieszkania mogą być przeludnione, a inne niedoobsadzone. W kontekście przeludnienia mieszkań Polska należy do grupy krajów charakteryzujących się wysokim odsetkiem ludności mieszkającej w przeludnionych mieszkaniach.

W 2024 roku odsetek ludności mieszkającej w przeludnionych mieszkaniach wynosił 33,7%, choć w latach 2015–2024 obserwowano tendencję spadkową.

Z kolei mieszkania o niskiej intensywności użytkowania (nieefektywnie wykorzystywane) są zbyt duże pod względem liczby i powierzchni pokoi w stosunku do potrzeb gospodarstwa domowego (zamieszkującej je ludności).

W latach 2015–2024 Polska (w porównaniu z UE) charakteryzowała się niskim odsetkiem ludności mieszkającej w mieszkaniach o niskiej intensywności użytkowania w dużych miastach (zazwyczaj poniżej 10%) oraz wahaniami w czasie (bez tendencji rozwojowej). Na wsi natomiast obserwowano tendencję wzrostową tego odsetka, który w 2024 roku wyniósł 22,2%.

Charakterystyka zasobów mieszkaniowych uwzględnia stopień wyposażenia mieszkań w podstawowe udogodnienia sanitarne. W latach 2014-2024 w Polsce odnotowano pozytywne zmiany w zakresie dostępności podstawowych udogodnień sanitarnych w mieszkaniach. W rezultacie pod koniec 2024 roku 97,8% mieszkań było wyposażonych w wodociąg, 95,3% – w toaletę, a 93,9% – w łazienkę. Gaz był zainstalowany w 59,1% mieszkań.

Utrzymywały się różnice w dostępności podstawowych mediów między obszarami miejskimi a wiejskimi, przy czym w miastach sytuacja była bardziej korzystna. Pod koniec 2024 roku różnica w dostępie do gazu osiągnęła 39,2 punktu procentowego, łazienek – 8,0 punktu procentowego, a toalet – 6,2 punktu procentowego, choć różnice te stopniowo się zmniejszały.

W porównaniu z 2014 rokiem w Polsce największy wzrost (21%) odnotowano w dostępie do sieci gazowej, przy czym wzrost ten osiągnął 72,2% dla mieszkań położonych na wsi. Liczba mieszkań w Polsce wyposażonych w centralne ogrzewanie wzrosła o 20,6% w porównaniu z 2014 rokiem, najbardziej znacząco na wsi (25,7%), podczas gdy w miastach wzrost ten był mniejszy.

W miastach dostęp do sieci wodociągowej miało 96,8% ludności, a na wsi – 86,6%. Zużycie wody na mieszkańca wzrosło o 4,4 m³ (14,1%) w porównaniu z 2014 rokiem i było wyższe w miastach niż na wsi. W 2024 roku długość sieci wodociągowej na wsi była ponad trzykrotnie większa niż w miastach.

W ujęciu względnym, w okresie 2014-2024 długość sieci kanalizacyjnej w Polsce wzrosła bardziej niż długość sieci wodociągowej: odpowiednio o 30% i 11%. Na wsi odnotowano większy wzrost długości sieci kanalizacyjnej (o 31 300 km) niż w miastach, gdzie była ona prawie trzykrotnie mniejsza.

Prawie dwie trzecie sieci kanalizacyjnej znajdowało się na obszarach wiejskich. W latach 2014-2024 odsetek ludności korzystającej z kanalizacji wzrósł z 68,7% do 72,9%. W miastach pod koniec 2024 roku z tego typu siecią kanalizacyjną korzystało 91,2% ludności, a na wsi – 46,2%.

Pod koniec 2024 roku w użyciu znajdowało się około 2,5 miliona przydomowych systemów kanalizacyjnych, z czego 81,5% stanowiły szamba, zlokalizowane głównie na wsi. Z blisko 2400 stacji zbierania ścieków 64,4% pracowało w tym typie obszarów. Ponad trzy czwarte (76%) ścieków bytowych zbieranych przez stacje zbierania ścieków pochodziło ze wsi, gdzie ilość zebranych ścieków wzrosła z 19,1 dam³ w 2019 roku do 33,3 dam³ w 2024 roku. Wzrost ten był częściowo spowodowany nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która nałożyła na gminy obowiązek prowadzenia elektronicznego rejestru szamb, co pozytywnie wpłynęło na funkcjonowanie systemu zagospodarowania nieczystości płynnych.

W 2024 roku w Polsce wytworzono 14,2 miliona ton odpadów komunalnych, o 5,3% więcej niż rok wcześniej. Wśród zebranych i selektywnie zebranych odpadów komunalnych dominowały odpady zmieszane, stanowiące 58%.

W okresie 2014-2024, na tle ogólnego wzrostu ilości wytwarzanych odpadów, ilość zebranych i selektywnie zebranych odpadów komunalnych potroiła się na mieszkańca. W 2024 roku większość odpadów komunalnych (86,2%) została zebrana lub zagospodarowana przez gospodarstwa domowe. Ponad połowa wytworzonych odpadów komunalnych została poddana odzyskowi, z czego blisko 31,1% przeznaczono do recyklingu (zarówno materiałowego, jak i organicznego).

W latach 2014-2024 udział odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania na wysypiskach w ogólnej ilości wytworzonych odpadów zmniejszył się niemal o połowę.

W 2024 roku w porównaniu z 2014 rokiem odnotowano wzrost zużycia energii elektrycznej na mieszkańca. Miasta dominowały w konsumpcji gospodarstw domowych, stanowiąc 58,5% rynku. Sprzedaż energii cieplnej na cele ogrzewania budynków mieszkalnych również wykazywała silną koncentrację przestrzenną w miastach.

Łączny udział województw: mazowieckiego, śląskiego, łódzkiego, pomorskiego i dolnośląskiego (obejmujących odpowiednio Warszawę, miasta Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, Łódź, Trójmiasto i Wrocław) w sprzedaży energii cieplnej na ogrzewanie budynków mieszkalnych przekroczył 58%. W strukturze produkcji dominowały paliwa stałe, zajmujące 56,0% rynku, podczas gdy gaz osiągnął 42,2%.

W 2024 roku całkowita długość sieci gazowej w Polsce wzrosła o 1,3%, osiągając 176 600 km. Średnie zużycie gazu na mieszkańca wzrosło o 38,9% i osiągnęło 1453,4 kWh w 2024 roku, przy czym zużycie w miastach było znacznie wyższe niż na wsi.

Spośród 6,7 miliona mieszkań objętych badaniem zasobów mieszkaniowych i zlokalizowanych w budynkach zarządzanych/adminstrowanych, większość (prawie 60%) stanowiły mieszkania należące do osób prywatnych w budynkach zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, 28,2% – mieszkania będące własnością spółdzielni mieszkaniowych, a tylko 11,2% – mieszkania komunalne.

Zmiany w strukturze zasobów mieszkaniowych, obserwowane na przestrzeni lat, wraz ze wzrostem udziału mieszkań będących własnością osób prywatnych, wiążą się ze sprzedażą mieszkań przez podmioty prawne oraz, w mniejszym stopniu, z odzyskaniem mieszkań przez byłych właścicieli lub ich spadkobierców. W latach 2023-2024 prawie 91 tysięcy mieszkań sprzedano osobom prywatnym (przy czym sprzedane mieszkania obejmują także mieszkania należące do spółdzielni mieszkaniowych, dla których ustanowiono odrębną własność).

W Polsce całkowite roczne koszty utrzymania zasobów mieszkaniowych w budynkach znajdujących się pod zarządem/adminstracją wyniosły 59,7 mld złotych, co stanowi wzrost o 23,5% w porównaniu z 2022 rokiem.

Koszty mediów dostarczanych do lokali (w budynkach pod zarządem/adminstracją) wzrosły o 30,1%. Największy udział (62,9%) w strukturze kosztów mediów miały wydatki na centralne ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową.

W 2024 roku koszty eksploatacyjne stanowiły średnio 44,2% kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych (w budynkach pod zarządem/adminstracją).

Struktura kosztów utrzymania zasobów mieszkaniowych, podzielona na koszty eksploatacyjne i koszty świadczonych usług, różniła się w zależności od formy własności. Wysokie koszty eksploatacyjne odnotowano dla nieruchomości będących własnością gmin, innych podmiotów oraz pracodawców, podczas gdy niskie koszty odnotowano dla spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych.

Ponad 39,2% kosztów eksploatacyjnych zasobów mieszkaniowych (zlokalizowanych w budynkach znajdujących się pod zarządem/adminstracją) stanowiły wydatki związane z utrzymaniem budynków i lokali (konserwacja i naprawy).

Spośród mieszkań poddanych remontowi w 2024 roku (w budynkach pod zarządem/adminstracją) w celu podniesienia jakości zamieszkania, dominowały mieszkania w budynkach zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe (z udziałem 45,3%). W spółdzielniach mieszkaniowych udział mieszkań wyremontowanych osiągnął 40,6%, podczas gdy w zasobach komunalnych wyniósł on zaledwie 11,1%.

W latach 2015-2024 w Polsce obserwowano tendencję spadkową udziału ludności w gospodarstwach domowych, w których łączne wydatki na utrzymanie mieszkania stanowiły ponad 25% dochodu do dyspozycji.

Udział gospodarstw domowych, w których takie wydatki przekraczały 25% dochodu do dyspozycji, był stosunkowo niski w porównaniu z krajami UE. W 2024 roku w Polsce wskaźnik ten wyniósł 19%, podczas gdy w Grecji i Danii przekroczył 50%, a w Czechach, Belgii, Niemczech i Austrii – ponad 30%.

Stanem na 31 grudnia 2024 roku w Polsce 22,8% mieszkań (z 8,3 mln zasobów mieszkaniowych, obejmujących mieszkania w prywatnej własności i zarządzane przez spółdzielnie mieszkaniowe) miało zaległości w opłatach mieszkaniowych. Łączna kwota zaległości (z odsetkami) z tytułu nieuregulowanych opłat mieszkaniowych wyniosła prawie 8,6 mld złotych.

Największy udział w tej zadłużeniu przypadał na najemców mieszkań będących własnością gmin (65,8%). W 2024 roku na 13 tys. postępowań eksmisyjnych 75,8% dotyczyło najemców zajmujących mieszkania komunalne (gminne). Z 5,8 tys. wydanych orzeczeń o eksmisji 83,2% dotyczyło lokali komunalnych. W 2024 roku eksmisje wykonano z 3,9 tys. lokali mieszkalnych, z czego 78,4% stanowiły mieszkania komunalne.

W okresie od 2014 do 2024 roku liczba mieszkańców lokali mieszkalnych otrzymujących dodatki mieszkaniowe zmniejszyła się o 44,2%. W 2024 roku w strukturze mieszkańców lokali otrzymujących dodatki mieszkaniowe dominowali mieszkańcy lokali komunalnych (37,5%) i spółdzielczych (28,2%).

W ujęciu przestrzennym w latach 2014 i 2024 województwo śląskie charakteryzowało się bardzo wysoką liczbą mieszkańców lokali otrzymujących dodatki mieszkaniowe, podczas gdy województwa mazowieckie i wielkopolskie również odnotowały wysokie liczby. Jednak w przeliczeniu na liczbę mieszkań, największą liczbę mieszkańców lokali otrzymujących dodatki mieszkaniowe odnotowano w województwie kujawsko-pomorskim, a w województwie warmińsko-mazurskim – nieco mniejszą.

W ujęciu względnym liczba takich użytkowników lokali była powiązana zarówno z poziomem urbanizacji, jak i z dochodami mieszkańców. W 2024 roku przeciętna wysokość dodatku mieszkaniowego była wyższa o 124,3 złotych (60,7%) niż w 2014 roku, osiągając 329,2 złotych, co związane było z wysoką inflacją.

W 2024 roku wysokie średnie dodatki mieszkaniowe (często powyżej 350 złotych, a czasem powyżej 400 złotych) obserwowano w zurbanizowanych powiatach województw: wielkopolskiego, pomorskiego, zachodniopomorskiego i śląskiego.

Na koniec 2024 roku liczba umów najmu lokali mieszkalnych z komunalnych zasobów mieszkaniowych (z wyłączeniem lokali tymczasowych) wyniosła 598 500. Niemal 92,0% tych umów dotyczyło lokali położonych w miastach. Największa liczba umów najmu lokali z komunalnych zasobów mieszkaniowych została odnotowana w województwie śląskim.

W 2024 roku 119 400 gospodarstw domowych (głównie w miastach) oczekiwało na wynajem mieszkania z komunalnych zasobów mieszkaniowych i mieszkań tymczasowych. Spośród nich największa liczba takich gospodarstw domowych została zarejestrowana w województwie śląskim, nieco mniej – w województwie dolnośląskim.

Liczba umów społecznego najmu lokali mieszkalnych osiągnęła 63 800, przy czym niemal 88,0% tych umów dotyczyło lokali w miastach.

Średnia powierzchnia lokalu mieszkalnego wynajmowanego w ramach umowy najmu społecznego wynosiła 35 m², co było aż o 9,6 m² mniej niż średnia powierzchnia lokalu mieszkalnego wynajmowanego z komunalnych zasobów mieszkaniowych.

W Polsce na koniec 2024 roku powierzchnia gruntów będących własnością gmin i przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe wynosiła 24 300 hektarów. Udział gruntów przeznaczonych pod indywidualne budownictwo mieszkaniowe (IB) wynosił 75,7% tej powierzchni (63,9% w miastach i 95,4% na wsi). Z ogólnej powierzchni gruntów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe, 47,5% stanowiły grunty zabudowane, z czego 61,9% znajdowało się w miastach.

W 2024 roku gminy przekazały inwestorom 628,7 hektara gruntów pod budownictwo mieszkaniowe, z czego 81,7% przeznaczono pod indywidualne budownictwo mieszkaniowe. Z ogólnej powierzchni gruntów przekazanych pod budownictwo mieszkaniowe, 58,5% znajdowało się w miastach.

Największy udział, bo 69,9% gruntów przekazanych inwestorom pod budownictwo mieszkaniowe, przeznaczono pod budowę przez osoby prywatne, a 23,5% – pod budowę przez spółki i inne podmioty. Zaledwie 4,0% gruntów z zasobów gmin przeznaczono pod budownictwo komunalne, 1,6% – pod budownictwo spółdzielcze, a tylko 1,0% – pod społeczne inicjatywy mieszkaniowe.

Niski udział gruntów przekazywanych inwestorom pod budownictwo komunalne i społeczne, związany z dominacją rynkowego modelu budownictwa mieszkaniowego w Polsce, stanowi istotną przeszkodę w budowie mieszkań na wynajem przez gminy i stowarzyszenia społecznego budownictwa mieszkaniowego.

Zasoby mieszkaniowe

Termin „zasoby mieszkaniowe” odnosi się do wszystkich zajętych i niezajętych pomieszczeń mieszkalnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych. Zasoby mieszkaniowe nie obejmują pomieszczeń w zbiorowych zakładach zamieszkania (tj. hotelach pracowniczych, domach studenckich, pensjonatach i domach pomocy społecznej), z wyjątkiem mieszkań, konstrukcji tymczasowych i ruchomych (tj. baraków, wagonów kolejowych, barek i statków) tam zlokalizowanych.

W Polsce na koniec grudnia 2024 roku zasoby mieszkaniowe liczyły około 16,0 milionów mieszkań, o łącznej powierzchni użytkowej 1 206,8 miliona m², zawierających 61,2 miliona pokoi.

Największą liczbę mieszkań, 9,2 miliona (57,9%), stanowiły mieszkania będące własnością osób fizycznych spoza spółdzielni mieszkaniowych, a prawie 4,0 miliona (24,3%) należało do spółdzielni mieszkaniowych.

Łączna powierzchnia mieszkań będących w rękach prywatnych wyniosła 1 070,6 mln m², co stanowi ponad 88% całkowitej powierzchni mieszkań w kraju.

Spółdzielnie mieszkaniowe posiadały prawie 2,0 mln mieszkań, mieszkania komunalne – 0,8 mln, a mieszkania stowarzyszeń społecznego budownictwa mieszkaniowego – 0,1 mln.

W miastach znajdowało się 10,8 mln mieszkań o powierzchni użytkowej 704,2 mln m², zawierających prawie 38 mln pokoi. Na wsi było 5,1 mln mieszkań o powierzchni 502,6 mln m² i 23,2 mln pokoi.

W porównaniu z rokiem 2023 liczba mieszkań w miastach wzrosła o 138 900 (1,3%), ich powierzchnia użytkowa – o 9 802 200 m² (1,4%), a liczba pokoi – o 444 000 (1,2%).

Na wsi liczba mieszkań wzrosła o 47 600 (0,9%), ich powierzchnia użytkowa – o 6 340 600 m² (1,3%), a liczba pokoi – o 239 200 (1,0%).

Udział mieszkań zlokalizowanych w miastach wzrasta (67,9%). W pięciu największych miastach: Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu i Poznaniu (gdzie mieszka ponad 20% ludności miejskiej) znajdowało się 2 644 700 mieszkań, czyli 24,4% całych miejskich zasobów mieszkaniowych.

Największy przyrost liczby mieszkań w ciągu ostatnich 10 lat odnotowano w województwie pomorskim, nieco mniejszy – w małopolskim i wielkopolskim.

W województwach pomorskim i wielkopolskim wzrost budownictwa mieszkaniowego obserwowano głównie na wsi, natomiast w małopolskim – w miastach. W tym okresie najmniejszy przyrost liczby mieszkań odnotowano w województwach opolskim i świętokrzyskim.

Stanem na 31 grudnia 2024 roku średnia powierzchnia mieszkania w Polsce wynosiła 75,6 m², co oznacza wzrost o 0,1 m² w porównaniu z rokiem 2023.

Mieszkania na wsi były średnio o 33,2 m² większe niż w miastach (odpowiednie wskaźniki dla wsi to 98,1 m², a dla miast – 64,9 m²).

Największą średnią powierzchnię mieszkania odnotowano w województwie podkarpackim (85,0 m²), mniejszą w województwie opolskim (82,3 m²), wielkopolskim (82,1 m²) i małopolskim (80,9 m²).

Najmniejszą średnią powierzchnię mieszkania odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim (69,9 m²), a także w województwach: zachodniopomorskim (70,3 m²), dolnośląskim (71,1 m²), kujawsko-pomorskim (72,0 m²) i łódzkim (72,1 m²).

Poprawa sytuacji mieszkaniowej znajduje odzwierciedlenie w liczbie mieszkań na 1000 mieszkańców, co jest istotnym wskaźnikiem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. W 2014 roku wskaźnik ten wynosił 363, a w 2024 roku wzrósł do 426. Najlepsza sytuacja pod tym względem występuje w województwie mazowieckim (465), dolnośląskim (463) i łódzkim (461). Najniższy wskaźnik odnotowano w województwie podkarpackim – 353.

Główne wskaźniki charakteryzujące warunki mieszkaniowe

Analizując wskaźniki odzwierciedlające sytuację mieszkaniową społeczeństwa, można zauważyć, że w ciągu ostatnich 10 lat uległa ona znaczącej poprawie. Znajduje to odzwierciedlenie w większości statystyk, takich jak średnia liczba pokoi w mieszkaniu, liczba osób na mieszkanie i na pokój, powierzchnia użytkowa mieszkania, poziom zagęszczenia oraz poziom wyposażenia w media.

W 2024 roku średnia powierzchnia użytkowa na osobę wyniosła 32,2 m². W porównaniu z rokiem 2023 w miastach wzrosła ona z 31,0 m² do 31,6 m², a na wsi – z 32,5 m² do 33,0 m². W ujęciu regionalnym wskaźnik ten wahał się od 28,6 m² w województwie warmińsko-mazurskim do 34,5 m² w województwie mazowieckim.

Pod koniec 2024 roku największą powierzchnię użytkową na mieszkańca w miastach odnotowano w województwie mazowieckim (33,8 m²), nieco mniejszą w województwie wielkopolskim (32,8 m²), a najmniejszą w województwie warmińsko-mazurskim (27,8 m²).

Na wsi wysoką średnią powierzchnię użytkową na mieszkańca odnotowano w województwie podlaskim (37,8 m²), mazowieckim (35,7 m²) i dolnośląskim (35,2 m²), a niską średnią powierzchnię użytkową na mieszkańca – w województwie podkarpackim (29,4 m²).

Średnia liczba pokoi na mieszkanie pod koniec 2024 roku wynosiła 3,83 i utrzymywała się na podobnym poziomie w długim okresie. W miastach wskaźnik ten wynosił 3,50, a na wsi – 4,54. Niskie wartości tego wskaźnika odnotowano w województwach: mazowieckim (3,64), dolnośląskim (3,67) i łódzkim (3,68), a wysokie – w podkarpackim (4,24) i opolskim (4,18).

W miastach mieszkania z największą liczbą pokoi odnotowano w województwach podkarpackim (3,87) i podlaskim (3,76), a z najmniejszą – w mazowieckim (3,34) i dolnośląskim (3,37). W mieszkaniach na wsi w województwach opolskim (4,93) i śląskim (4,85) odnotowano najwyższą średnią liczbę pokoi, podczas gdy w mieszkaniach w województwach warmińsko-mazurskim (4,19) i lubelskim (4,24) liczba ta była niska.

W ciągu ostatnich 10 lat średnia powierzchnia użytkowa mieszkania wzrosła o 2,2 m², a powierzchnia na osobę zwiększyła się o 5,5 m² (w miastach z 26,1 m² do 31,6 m², a na wsi, gdzie dominowała zabudowa jednorodzinna, z 27,6 m² do 33,0 m²).

Zagęszczenie zabudowy znajduje odzwierciedlenie w średniej liczbie osób na mieszkanie, chociaż często podawana jest zamiennie liczba osób na 100 mieszkań.

W 2024 roku średnia krajowa wyniosła 235 osób, przy czym w miastach było to 205 osób na 100 mieszkań, a na wsi – 297 osób. W województwie podkarpackim wskaźnik ten był najwyższy i osiągnął 283 osoby. Niskie wartości średnie odnotowano w województwach mazowieckim (215 osób) i dolnośląskim (216 osób).

Na obszarach miejskich największe zagęszczenie mieszkań obserwowano w województwie podkarpackim, gdzie wskaźnik ten wyniósł 2,34 (osoby na mieszkanie), a najmniejsze – w województwach mazowieckim (1,90) i łódzkim (1,91).

Na wsi wskaźnik ten wahał się od 2,61 w województwie podlaskim do 3,32 w województwie podkarpackim.

W okresie od 2014 do 2024 roku średnia liczba osób na mieszkanie spadła z 2,75 do 2,35.

Na obszarach miejskich wskaźnik ten zmniejszył się z 2,46 do 2,05, a na wsi – z 3,35 do 2,97.

Średnia liczba osób na pokój również jest miarą zagęszczenia mieszkań. W 2024 roku wskaźnik ten dla Polski wyniósł 0,61, przy czym wyższe wartości obserwowano na wsi (0,65) niż w miastach (0,59).

W ujęciu przestrzennym niższe od średniej wartości odnotowano w województwach: podlaskim, dolnośląskim, łódzkim, mazowieckim, opolskim i śląskim, a najwyższą wartość zanotowano w województwie podkarpackim – 0,67. W ciągu ostatniej dekady wskaźnik ten dla Polski spadł z 0,72 do 0,61.

Wyposażenie mieszkań w podstawowe udogodnienia techniczne i sanitarne

Charakterystyka zasobów mieszkaniowych uwzględnia stopień wyposażenia mieszkań w podstawowe udogodnienia sanitarne. Wzrost udziału mieszkań wyposażonych w takie udogodnienia świadczy o poprawie warunków mieszkaniowych ludności.

W zakresie dostępu do podstawowych udogodnień sanitarnych w zasobach mieszkaniowych obserwuje się pozytywne zmiany. W ciągu ostatnich 10 lat takie zmiany zaszły w województwach lubelskim i podlaskim, szczególnie dotykając obszary wiejskie.

W Polsce na koniec 2024 roku 97,8% mieszkań było wyposażonych w wodociąg, 95,3% – w toaletę, a 93,9% – w łazienkę. Gaz był zainstalowany w 59,1% mieszkań. Utrzymywały się różnice w wyposażeniu mieszkań w podstawowe udogodnienia między miastami a wsią, na korzyść miast.

Pod koniec 2024 roku różnica w dostępie do sieci gazowej osiągnęła 39,2 punktu procentowego, w dostępności łazienek – 8,0 punktu procentowego, a w dostępności toalet – 6,2 punktu procentowego. Jednak różnice te stopniowo zmniejszały się w okresie od 2014 do 2024 roku.

W porównaniu z 2014 rokiem największy wzrost – 21% – odnotowano w dostępności gazu z sieci. Dla mieszkań zlokalizowanych na wsi wzrost ten wyniósł 72,2%, a w miastach – 13,8%.

Liczba mieszkań wyposażonych w centralne ogrzewanie wzrosła o 20,6% w porównaniu z 2014 rokiem. Na wsi odnotowano wzrost o 25,7%, a w miastach – o 18,6%.

Źródło danych GUS