Właściciele budynków w Polsce

Zgodnie z polskim ustawodawstwem budynki w Polsce mogą być własnością (własnością) osób fizycznych i prawnych (gmina, Skarb Państwa, przedsiębiorstwo (spółka, oddział), spółdzielnia mieszkaniowa, towarzystwo budownictwa społecznego.Budynki mogą być także współwłasnością lub własnością innej osoby.

Zgodnie z polskim ustawodawstwem budynki w Polsce mogą być własnością (własnością) osób fizycznych i prawnych (gmina, Skarb Państwa, przedsiębiorstwo (spółka, oddział), spółdzielnia mieszkaniowa, towarzystwo budownictwa społecznego.Budynki mogą być także współwłasnością lub własnością innej osoby.

Budynek stanowiący własność osoby fizycznej

Budynek stanowiący w całości własność nieograniczoną osoby fizycznej - jednej lub współmałżonków (tzn. nie ma w nich żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu) ujawnioną w księdze wieczystej, a w razie braku księgi, w innym dokumencie potwierdzającym własność, niezależnie czy właściciel budynku mieszka w nim, czy też wynajął go lub oddał w bezpłatne użytkowanie innej osobie (osobom), bądź budynek oddany do eksploatacji lecz jeszcze nie zasiedlony.

Źródło definicji: ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali; Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący własność gminy

Budynek, który w całości (tzn. nie ma w nim żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu): jest własnością gminy, pozostający w zarządzie przedsiębiorstwa (zakładu) gospodarki mieszkaniowej lub komunalnej jednostki organizacyjnej specjalnie powstałej do zarządzania zasobami mieszkaniowymi gminy, jak też budynek pozostający w bezpośrednim zarządzie urzędu gminy, został przekazany gminie, ale pozostający w dyspozycji jednostek użyteczności publicznej jak: podmiotów leczniczych, jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, jednostek organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, jednostek systemu oświaty, jednostek nauki i kultury.

W badaniach statystycznych budynki stanowiące własność gminy obejmują również budynki będące własnością powiatu (lecz nie stanowiące mienia jakiejkolwiek gminy) tj. przekazane powiatowi (lokalnej wspólnocie samorządowej) przez Skarb Państwa, wojewodę lub nabyte w inny sposób.

Źródło definicji: ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego; Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący własność Skarbu Państwa

Budynek, który w całości (tzn. brak w nim lokalu stanowiącego odrębną własność innego podmiotu) pozostaje w administracji/zarządzie jednostek gospodarujących mieniem Skarbu Państwa.

Do tej kategorii zalicza się budynki:
- w zasobie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa,
- w zasobie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej,
- w zasobie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu,
- w zarządzie jednostek podległych ministerstwom,
- w zarządzie organów władzy państwowej (np. Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego), organów administracji państwowej (np. Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministerstw, urzędów centralnych, urzędów wojewódzkich) oraz organów kontroli państwowej (np. Najwyższej Izby Kontroli, Państwowej Inspekcji Pracy).
Badania obejmują również budynki oddane przez jednostkę reprezentującą Skarb Państwa w użytkowanie, dzierżawę lub najem przedstawicielstwom dyplomatycznym i urzędom konsularnym państw obcych.

Źródło definicji: Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący własność zakładu pracy

Budynek, którego w całości (tzn. nie ma w nim żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu) właścicielem jest zakład pracy.

Wśród budynków stanowiących własność zakładu pracy rozróżnia się:

1.budynki stanowiące własność zakładu pracy sektora publicznego, tj.:

- przedsiębiorstw państwowych, w tym również "Lasów Państwowych", oraz państwowych jednostek organizacyjnych (posiadających bądź nieposiadających osobowości prawnej), np. państwowych instytutów naukowo-badawczych, państwowych wyższych uczelni,

- przedsiębiorstw komunalnych, z wyjątkiem przedsiębiorstw (zakładów) gospodarki mieszkaniowej,

- przekazane wymienionym wyżej jednostkom przez Skarb Państwa lub gminę w trwały zarząd.

2. budynki stanowiące własność zakładu pracy sektora prywatnego, tj.: budynki stanowiące własność przedsiębiorstw prywatnych działających w formie spółek, a także budynki stanowiące własność spółdzielni pracy, spółdzielni produkcji rolnej, z wyjątkiem spółdzielni mieszkaniowych.

Źródło definicji: Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący własność spółdzielni mieszkaniowej

Budynek, do którego tytuł własności (do całego budynku) posiada spółdzielnia mieszkaniowa i nie ma w tym budynku żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu.

W przypadku budynku jednorodzinnego (wybudowanego przez spółdzielnię mieszkaniową, spółdzielcze zrzeszenie budowy domów jednorodzinnych lub spółdzielnie o innej nazwie) musi być ustalony faktyczny stan prawny budynku w tak zwanym krytycznym momencie badania statystycznego. Jeżeli prawo własności budynku zostało notarialnie przeniesione na członka spółdzielni, za właściciela budynku uznaje się osobę fizyczną, a nie spółdzielnię. Jeżeli zaś prawo do budynku nie zostało jeszcze prawnie przeniesione na członka spółdzielni, to jako właściciela uznaje się spółdzielnię mieszkaniową.

Źródło definicji: ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych; Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący własność towarzystwa budownictwa społecznego

Budynek będący w całości własnością podmiotu prawnego (tzn. nie ma w nim żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu), który w swojej nazwie ma wyrazy "towarzystwo budownictwa społecznego" lub skrót "TBS", bez względu na fakt partycypowania w kosztach budowy budynku innego podmiotu (gminy, spółdzielni mieszkaniowej, zakładu pracy) w zamian za uzyskanie mieszkań (na zasadzie najmu) dla wskazanych przez te podmioty osób trzecich.

Źródło definicji: ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego; Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.

Budynek stanowiący współwłasność

Budynek mający kilku prawnych właścicieli uwidocznionych w księdze wieczystej.

Rozróżnia się następujące współwłasności budynku:

1) z wyodrębnionymi własnościami lokali mieszkalnych, a właścicielami tych lokali są:

a) tylko osoby fizyczne - dotyczy budynku, w którym wszystkie mieszkania stanowią wyodrębnioną własność osób fizycznych,

b) osoby fizyczne i gmina - dotyczy budynku, w którym część mieszkań stanowi wyodrębnione własności osób fizycznych, a pozostałe mieszkania stanowią własność gminy,

c) osoby fizyczne i zakład pracy - dotyczy budynku, w którym część mieszkań stanowi wyodrębnione własności osób fizycznych, a pozostałe mieszkania stanowią własność zakładu pracy sektora publicznego lub sektora prywatnego. Do kategorii tej kwalifikuje się także budynki będące dawniej własnością PGR-ów (zaliczane uprzednio do zasobów mieszkaniowych zakładów pracy), które to budynki po likwidacji PGR-ów zostały przejęte w zasób Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, po czym część mieszkań w tych budynkach została sprzedana przez Agencję osobom fizycznym, a pozostałe są jeszcze w zasobie Agencji (czyli są własnością Skarbu Państwa),

d) inne - dotyczy budynków, w których występują inne przypadki własności lokali mieszkalnych, np. gminy i zakładu pracy, gminy i osób fizycznych i zakładu pracy. Do tej kategorii kwalifikuje się również te budynki spółdzielni mieszkaniowych, w których po wejściu w życie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych zostały ustanowione odrębne własności (z wpisem do księgi wieczystej) niektórych lokali mieszkalnych na rzecz osób fizycznych;

2) bez wyodrębnionych własności lokali mieszkalnych - dotyczy budynków, które stanowią nieruchomości wspólne, ale na poszczególne mieszkania w budynku nie zostały ustanowione odrębne własności, tzn. poszczególni współwłaściciele nie mają założonej na swoje nazwisko odrębnej księgi, lecz istnieje tylko jedna księga na cały budynek, w której jedynie określony jest (w procentach lub w ułamkach) udział poszczególnych współwłaścicieli budynku (dotyczy to najczęściej spadkobierców po właścicielu budynku, którym była osoba fizyczna).

Źródło definicji: Opracowanie własne Głównego Urzędu Statystycznego

Budynek stanowiący własność innego podmiotu

Budynek, który w całości (tzn. nie ma w nim żadnego lokalu stanowiącego wyodrębnioną własność innego podmiotu) stanowi własność innych jednostek nie objętych pojęciami: "Budynek stanowiący własność osoby fizycznej", "Budynek stanowiący własność spółdzielni mieszkaniowej", "Budynek stanowiący własność gminy" ,"Budynek stanowiący własność Skarbu Państwa", "Budynek stanowiący własność zakładu pracy", "Budynek stanowiący własność towarzystwa budownictwa społecznego".

Do tej kategorii zaliczyć należy między innymi budynki w całości stanowiące własność:
- organizacji prywatnych budujących lub kupujących mieszkania dla zysku: na sprzedaż lub na wynajem,
- związków zawodowych, stowarzyszeń, fundacji, partii politycznych, samorządów zawodowych i gospodarczych,
- Kościoła Katolickiego i innych kościołów i związków wyznaniowych, w tym również uczelni katolickich i instytutów kościelnych.

Źródło definicji: Instrukcja metodologiczna do Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań w 2002 r.